28 maart 2024

Voor het eerst atmosfeer uitgebreid bestudeerd van een middelgrote exoplaneet

Dwarsdoorsnede van de exoplaneet GJ 3470 b en daaronder een impressie van het stelsel van GJ 3470. Credits: NASA, ESA, and L. Hustak (STScI).

Met de Hubble en Spitzer ruimtetelescopen is voor het eerst uitgebreid de atmosfeer bestudeerd van een middelgrote exoplaneet. Het gaat om Gliese 3470 b (ook wel GJ 3470 b genoemd), een planeet in het sterrenbeeld Kreeft, die qua grootte tussen de Aarde en Neptunus zit. Hij heeft 12,6 keer de massa van de aarde (Neptunus telt 17 aardmassa’s op de weegschaal) en hij staat dichtbij z’n moederster GJ 3470, een rode dwergster, half zo zwaar als de zon. Men schat in dat 80% van de planeten in de Melkweg in hetzelfde massabereik valt als GJ 3470 b, dus studie van deze planeet is erg belangrijk.

Vergelijking van de aarde en GJ 3470 b. Credit: Radial Velocity/Wikipedia.

Vanaf de aarde gezien schuift GJ 3470 b periodiek voor de ster langs en door op dat moment met Hubble en Spitzer naar het gecombineerde licht van ster en planeet te kijken (en daar dan het licht van de ster vanaf te trekken) kunnen de sterrenkundigen de samenstelling van de atmosfeer van de planeet herleiden. Die atmosfeer van GJ 3470 b blijkt geen dik omhulsel te zijn, maar een dunne laag en het ontbreekt aan zware elementen, zoals zuurstof en koolstof, die wel in de atmosfeer van Neptunus voorkomen. De atmosfeer van GJ 3470 b blijkt vooral te bestaan uit de lichtste elementen die er zijn, waterstof en helium. Dat zijn ook de elementen waaruit de zon én de ster GJ 3470 bestaan. Van grote gasreuzen á la Jupiter vermoedt men dat die in de regel verder weg van sterren ontstaan en dat ze dan naar dichterbij de ster ‘migreren’, hetgeen ‘hete Jupiters’ oplevert. GJ 3470 b is waarschijnlijk ontstaan waar ‘ie zich nu ook bevindt en vermoedelijk was het eerst een kleinere rotsachtige planeet. Maar vanuit de protoplanetaire stof- en gasschijf rondom GJ 3470 heeft ‘ie vermoedelijk waterstof en helium aangetrokken en is z’n atmosfeer daarmee gevuld. Op een gegeven moment moet die schijf opgelost zijn en stokte de verdere groei van GJ 3470 b en bleef ‘ie een ‘sub-Neptunus’. Bron: NASA.

Share

Speak Your Mind

*