Hiep hiep hoera, Chandra is twintig jaar!

Credits± X-ray: NASA/CXC/Univ of Waterloo/H. Russell et al.; Optical: NASA/STScI

De Chandra röntgen-ruimtetelescoop van de NASA is vandaag twintig jaar geworden! op 23 juli 1999 werd ‘ie aan boord van de Space Shuttle Columbia (missie STS-93) mee de ruimte in genomen en daar vanuit de laadruimte ‘gelanceerd’. Samen met de Hubble Space Telescope, Spitzer Space Telescope en het Compton Gamma Ray Observatory (de laatste doet ’t al niet meer) behoort Chandra tot de grote ruimtetelescopen van de NASA. Ter gelegenheid van de verjaardag van Chandra, die nog steeds uitstekend functioneert, heeft men een serie nieuwe foto’s gepubliceerd met daarop zes bijzondere objecten. Je ziet die compositie hierboven, hieronder info over de zes objecten.

Boven links Abell 2146: een botsing van twee clusters van sterrenstelsels. Chandra heeft de röntgenstraling van die botsing gefotografeerd en dat zie je in paars. Credit: X-ray: NASA/CXC/Univ. of Waterloo/H. Russell et al.; Optical: NASA/STScI

Boven midden Sagittarius A* (centrum van de melkweg):
Dit is het centrale superzware zwarte gat van de Melkweg, meer dan 4 miljoen keer zo zwaar als de zon. De gegevens van Chandra (in groen en blauw) zijn gecombineerd met gegevens (in rood) van de MeerKAT telescope in Zuid-Afrika, die later onderdeel gaat worden van de Square Kilometer Array (SKA). Credit: X-Ray:NASA/CXC/UMass/D. Wang et al.; Radio:NRF/SARAO/MeerKAT

Boven rechts 30 Doradus:
Da’s een enorm stervormingsgebied in de Grote Magelhaense Wolk, ook wel de Tarantula Nevel genoemd. De röntgenstraling in die nevel heeft een variërende sterkte, die met een periode van 155 dagen wisselt. Bron daarvan blijkt een superzware dubbelster te zijn, Melnick 34, waarvan de ene 139 en de andere 127 keer zo zwaar als de zon is – ding dong! Credit: NASA/CXC/Penn State Univ./L. Townsley et al

Onder links Cygnus OB2:
Da’s een héél zware ster die in korte tijd al z’n brandstof in de kern zal opbranden. En daarna zal Cygnus OB2 als supernova exploderen. Credit: X-ray: NASA/CXC/SAO/J. Drake et al; H-alpha: Univ. of Hertfordshire/INT/IPHAS; Infrared: NASA/JPL-Caltech/Spitzer

Onder midden NGC 604:
In het nbaije sterrenstelsel Messier 33 (de Driehoeksnevel) ligt deze regio met hoge stervorming, NGC 604. Daar bevinden zich maar liefst 200 hete, jonge en zware sterren op een kluitje. Credit: X-ray: NASA/CXC/CfA/R. Tuellmann et al.; Optical: NASA/AURA/STScI/J. Schmidt

Onder rechts G292:
G292.0+1.8 zoals ‘ie voluit heet is een zeldzaam soort supernova restant. Hij bevat namelijk veel zuurstof, een zwaar element dat we ook in ons eigen zonnestelsel tegenkomen. Credit: NASA/CXC/SAO

Mmmmm, hoe zagen mobiele telefoons er tintig jaar geleden ook al weer uit? Oh ja, zo dus:

Just a reminder that this is what our cell phones looked like when Chandra launched. pic.twitter.com/0KH2y3M1fk

— Jason Major (@JPMajor) 23 juli 2019

Bron: Chandra.