Site pictogram Astroblogs

Verborgen zwart gat in het vroege heelal ontdekt met NASA’s Chandra en ALMA

De quasar PSO167-13. Credit: X-ray: NASA/CXO/Ponticifca Catholic Univ. of Chile/F. Vito; Radio: ALMA (ESO/NAOJ/NRAO); Optical: PanSTARRS

Sterrenkundigen hebben met behulp van de Chandra röntgen-ruimtetelescoop en de Atacama Large Millimeter Array (ALMA) submillimeter radioschotels in Chili een ‘verborgen’ zwart gat ontdekt op 12,9 miljard lichtjaar afstand. Die enorme afstand betekent dat het zwarte gat al 850 miljoen jaar na de oerknal bestond – het heelal zelf is bijna 13,8 miljard jaar oud. Het gaat om het zwarte gat in het midden van de quasar PSO167-13 in het sterrenbeeld Beker (Crater), waarvan je de positie op de foto hierboven weergegeven ziet met het rode plusje. In de kleinere afbeeldingen rechtsonder zie je in blauw de Chandra waarneming van heet gas, dat röntgenstraling uitzendt, in rood de ALMA waarneming, van warm stof dat radiostraling uitzendt. Het zwarte gat in PSO167-13 is een zogeheten ‘cloaked’ zwart gat, een zwart gat dat verborgen is door een dik omhulsel van stof en gas. Men denkt dat zwarte gaten in de fase dat ze verborgen zijn het snelst groeien. Al dat stof en gas valt op het zwarte gat en doet het groeien. Zodra al het omhullende materiaal opgegeten is komt het zwarte gat met z’n accretieschijf tevoorschijn en is het geen verborgen zwart gat meer.

PSO167-13 is het verst verwijderde verborgen zwarte gat dat nu bekend is, een half miljard lichtjaar verder dan de vorige recordhouder. Hier het vakartikel erover, dat gisteren (8 augustus) verscheen in Astronomy & Astrophysics. Bron: Chandra.

FacebookTwitterMastodonTumblrShare
Mobiele versie afsluiten