29 maart 2024

Superzwaar zwart gat ontdekt die periodiek drie keer per dag een enorme ‘maaltijd’ nuttigt

Credit: X-ray: NASA/CXO/CSIC-INTA/G.Miniutti et al.; Optical: DSS

Sterrenkundigen hebben met behulp van de Europese XMM-Newton en de Amerikaanse Chandra röntgen-ruimtetelescopen een superzwaar zwart gat ontdekt, die drie keer per dag een enorme hoeveelheid materie verzwelgt. Vanaf eind 2018 werd het zwarte gat in de gaten gehouden, een zwart gat dat zich in het centrum bevindt van het sterrenstelsel GSN 069, dat op 250 miljoen lichtjaar afstand van de aarde ligt. In totaal heeft men de röntgenstraling afkomstig van het zwart gat gedurende 54 dagen bestudeerd en daar komt uit naar voren dat het bijna periodiek opvlamt, iets wat de sterrenkundigen quasi-periodic eruptions (QPE’s) noemen. Iedere ‘maaltijd’ die het zwarte gat nuttigt bevat ongeveer vier keer de massa van de maan. Eén keer was de opvlamming heel groot: op 24 december 2018 werd het zwarte gat in GSN 069 in röntgenlicht honderd keer zo helder als normaal – bij de andere pieken wordt ‘ie ongeveer twintig keer zo helder. Het zwarte gat zelf heeft een massa van 400.000 keer die van de zon.

De waargenomen uitbarstingen van het zwarte gat in GSN 069. Credit: ESA/XMM-Newton; NASA/CXC; G. Miniutti (CAB, CSIC-INTA, Spain)

Superzware zwarte gaten die als een kosmische veelvraat materie opslurpen zijn vaker waargenomen, maar het is voor het eerst dat er eentje is ontdekt die dat met zo’n regelmaat doet. Het is nog niet bekend wat de bron is van de materie, die naar het zwarte gat vloeit en die voor de uitbarstingen in röntgenlicht zorgt.

In Nature verscheen een artikel over de waarnemingen aan GSN 069. Bron: Chandra + ESA.

Share

Comments

  1. I can’t watch video and read call-outs at the same time.

    Whatever happened to voice-overs?

  2. Als er ‘driemaal daags een flinke maaltijd wordt genuttigd’, om in de beeldspraken te blijven, kunnen we dan voorzichtig concluderen dat dit een ‘sterrenstelsel is’ van een Zwart Gat met een elliptische(!) begeleider die elke 8 á 9 uur een ‘rondje om de kerk’ doet?
    En waarvan die begeleider in zijn perihelium die maaltijd aflevert op het station?

    Groet, Paul

  3. Vreemd taalfoutje: Het moet zijn: Een zwart gat dat drie maal daags enz. En niet “die”.

Speak Your Mind

*