28 maart 2024

‘Recente’ uitbarsting van Sgr A* was tot ver buiten het Melkwegstelsel voelbaar

Credit: ARC Centre of Excellence for All Sky Astrophysics in 3D (ASTRO 3D))

Een team van sterrenkundigen uit de VS en Australië onder leiding van Joss Bland-Hawthorn (All Sky Astrophysics in 3 Dimensions – ASTRO 3D) heeft ontdekt dat zo’n 3,5 miljoen jaar geleden een enorme uitbarsting moet hebben plaatsgevonden in het centrum van ons melkwegstelsel. Dat lijkt lang geleden (en op menselijke schaal is het dat ook), maar voor sterrenkundigen is dat zeer recent. Vanuit de omgeving van Sagittarius A* (kortweg Sgr A*), het superzware zwarte gat in het centrum van de Melkweg, moeten toen naar twee kanten toe parallel aan de rotatieas van het zwarte gat, twee kegelvormige uitbarstingen hebben plaatsgevonden, twee zogeheten ‘Seyfertvlammen’. Maar liefst 200.000 lichtjaar van de Melkweg vandaan kwam één van die energierijke vlammen in botsing met de ‘Magelhaense Stroom’, da’s een lange stroom van gas, die vanuit de Grote en Kleine Magelhaense Wolken (twee begeleidende dwergstelsels van de Melkweg) naar de Melkweg toe lopen. De uitbarsting moet ongeveer 300.000 jaar hebben geduurd en dat was ‘voelbaar’ voor het gas in de Magelhaense Stroom.

Impressie van de uitbarsting van Sgr A*, die de Magelhaense Stroom treft. Credit: James Josephides /ASTRO 3D.

Bland-Hawthorn en z’n team gebruikten gegevens die met de Hubble ruimtetelescoop waren verzameld van de Magelhaense Stroom en daarin konden ze zien dat de stroom sporen vertoond van ionisatie, een gevolg van die blootstelling aan de Seyfertvlam vanuit het centrum van de Melkweg. Het team heeft nog alternatieve verklaringen onderzocht voor de uitbarsting, zoals een grote geboortegolf van sterren, maar de enige verklaring die plausibel lijkt is een uitbarsting van het 4,2 miljoen zonsmassa zware Sgr A*. Die is dus kennelijk niet altijd zo rustig geweest als nu.

Hanny’s Voorwerp. Credit: Galaxy Zoo Project, ING

Mmmm, ionisatie in een gaswolk als gevolg van een actief superzwaar zwart gat. Dat doet mij denken aan het verhaal van Hanny’s Voorwerp (zie de foto hierboven), waar ook sprake is van een oplichtende gaswolk als gevolg van ionisatie, veroorzaakt door een actief zwart gat in een naburig sterrenstelsel, een zwart gat dat daarna weer in slaap sukkelde. Sterke gelijkenis met de Magelhaense Stroom en de ionisatie door de Seyfertvlam. Bron: Eurekalert.

Share

Comments

  1. Hephaistos zegt

    Waarom heeft de Melkweg dan geen “Voorwerp”? Is de massa van de Magelhaense Stroom te klein of is deze uitbarsting te lang geleden?

  2. Ik denk dat wat Hanny’s Voorwerp is bij het sterrenstelsel IC 2497 dat is de Magelhaense Stroom bij het melkwegstelsel. Alleen één verschil: IC 2497 was ooit een quasar, da’s een zéér actief zwart gat, Sgr A* is nooit zo erg actief geweest. Dus vandaar dat die ionisatie van Hanny’s Voorwerp veel sterker was dan de ionisatie van de Magelhaense Stroom.

  3. Hoi Arie,
    Je schrijft dat het spoor van gas naar De Melkweg loopt.
    Is het niet gewoon een sleepspoor van GMW en van KMW (dat niet naar de Melkweg loopt) ?
    Dat op (forse) afstand geioniseerd wordt door Seyfertvlammen van ons zwart gat ?

Speak Your Mind

*