29 maart 2024

Het resultaat van het ‘intergalactisch huishoudboekje’ van de Melkweg: hij wordt steeds zwaarder

Credit: NASA, ESA, and D. Player (STScI)

Het Melkwegstelsel verliest gas én hij wint gas. Onderzoek van gegevens die tien jaar lang zijn verzameld met de Hubble ruimtetelescoop laat zien dat het netto resultaat van dat ‘intergalactische huishoudboekje’, zoals je ’t zou kunnen noemen, is dat de Melkweg meer gas wint dan dat ‘ie verliest en dat ‘ie dus steeds zwaarder wordt. Met de Cosmic Origins Spectrograph (COS) aan boord van Hubble kan men in het ultraviolet snelbewegende gaswolken in de ruimte zien – high-velocity clouds (HVC’s) – en als ze van de Melkweg vandaan bewegen dan lijken ze roder, komen ze naar de Melkweg toe dan lijken ze blauwer (zie de afbeelding hierboven). Om de gaswolken echt goed te kunnen zien maakte men gebruik van ver weg staande quasars. Het licht van die quasars, dat geproduceerd wordt door actieve galactische kernen met een superzwaar zwart gat, passeert onderweg naar de aarde die gaswolken en in de spectra van de quasars kan men de gegevens van de gaswolken vinden.

Netto wordt de Melkweg steeds zwaarder. Credit: ESO/S. Brunier

Net als de kringloop van water op aarde is gas iets dat voortdurend in een kringloop in en rond de Melkweg verkeert. Door supernovae en krachtige sterrenwinden wordt gas naar buiten geblazen, maar gas valt ook weer terug naar de dichte schijf van de Melkweg om daar nieuwe sterren te vormen. Eigenlijk had het team van sterrenkundigen, dat onder leiding stond van Andrew Fox (Space Telescope Science Institute, Baltimore, Maryland), gedacht dat er een balans zou zijn tussen de massa van de uitgaande en invallende gaswolken, maar de metingen wijzen nu dus uit dat de hoeveelheid invallende gaswolken groter is. De instroom is ruim een halve zonsmassa per jaar, de uitstroom een zesde zonsmassa per jaar. Het zou kunnen dat de Melkweg gas steelt van z’n naburige dwergstelsels, die ‘m begeleiden. Ook heeft men alleen naar koud gas gekeken, maar wellicht speelt heet gas ook een rol in het huishoudboekje van het Melkwegstelsel. Dat wil men ook gaan onderzoeken. Hier het vakartikel over de waarnemingen, verschenen in The Astrophysical Journal. Bron: Hubble.

Share

Comments

  1. Beste Arie,

    Waar heb je die mooie plaatjes vandaan?
    zelf heb ik er nu een gebruikt, in combinatie met ….zie:
    https://bigbang-entanglement.blogspot.com/2019/10/hvc-high-velocity-clouds-jumping-in-and.html

Speak Your Mind

*