Site pictogram Astroblogs

Geïoniseerd koolstofgas in sterrenstelsel blijkt van schuine jet zwart gat te komen

Links een zwart gat in een sterrenstelsel met z’n jets haaks op het stelsel, zoals we dat meestal zien. Rechts de situatie bij HE 1353-1917.HE 1353-1917 Credit: ESA/Hubble&NASA and NASA/SOFIA/L. Proudfit

Sterrenkundigen hebben met behulp van NASA’s Stratospheric Observatory for Infrared Astronomy (SOFIA), een vliegtuig met infraroodinstrumenten aan boord, een sterrenstelsel ontdekt waarvan het superzware zwarte gat in het centrum de bron blijk te zijn van een hoog gehalte aan geïoniseerd koolstofgas. En da’s best opvallend, want normaal gesproken zijn pasgeboren sterren, die net uit hun warme cocon van gas en stof ‘gekropen’ zijn en die het koolstof produceren. In zichtbaar licht is die emissie van koolstof niet te zien, maar de IR-ogen van SOFIA kunnen dat wel. Met SOFIAS keek men naar vijf nabije sterrenstelsels en bij eentje daarvan – HE 1353-1917 geheten – bleek iets bijzonders aan de hand te zijn. Die bleek tien keer zo veel koolstofgas te bevatten dan de productie van nieuwe sterren in dat stelsel toelaat. Er moet dus naast die sterren nog een andere bron zijn. Met de Field Imaging Far-Infrared Line Spectrometer (FIFI-LS) aan boord van SOFIA werd HE 1353-1917 extra onderzocht en dat leverde als resultaat op dat de jets of straalstromen van het zwarte gat de bron bleken te zijn. Ieder actief zwart gat heeft zo’n jet van zeer energierijke deeltjes, die vanuit z’n magnetische en rotatiepolen de ruimte in schieten. In het geval van de superzware zwarte gaten in de centra van sterrenstelsels staan die jets bijna altijd haaks op het vlak van het sterrenstelsel. Maar niet in het geval van HE 1353-1917, daar schiet de jet voor een deel dwars door het sterrenstelsel heen. De concentratie van geïoniseerd koolstof blijkt het hoogste te zijn in de centrale delen van HE 1353-1917, dáár waar de jet door het stelsel schiet. Het is niet bekend waarom de jets een schuine stand hebben en niet haaks staan op het vlak van het sterrenstelsel. Een artikel over dit bijzondere sterrenstelsel verscheen in het vakblad Astronomy & Astrophysics. Bron: NASA.

FacebookTwitterMastodonTumblrShare
Mobiele versie afsluiten