29 maart 2024

Nachtwacht en Sterrennacht zijn de Nederlandse namen voor HAT-P-6 b/HAT-p-6

Artistieke impressie van de ster HAT-P-6, een geel-witte dwergster in het sterrenbeeld Andromeda, en de exoplaneet HAT-P-6 b. (c) Livia Pietrow

Nachtwacht en Sterrennacht zijn de namen die exoplaneet HAT-P-6 b en de ster waar hij omheen draait (HAT-P-6) voortaan dragen. Dat is voor Nederland de uitkomst van de zoektocht naar nieuwe namen voor planeten rond andere sterren dan de zon, die in meer dan 100 landen in de afgelopen maanden is gehouden.

De competitie is georganiseerd door het officiële orgaan voor de naamgeving van hemellichamen, de Internationale Astronomische Unie (IAU). De IAU viert dit jaar zijn honderdste verjaardag en wees alle landen een exoplaneet toe voor vernoeming. Meer dan 100 namenparen werden vandaag op een persconferentie in Parijs bekendgemaakt.

Infographic Nederlandse exoplaneet. (c) IAU

De Nederlandse competitie ‘Exoplaneet zoekt naam’ bestond uit twee ronden. In de eerste ronde kon het publiek een voordracht doen. Er werden in totaal 6100 suggesties ingestuurd. Tijdens de tweede ronde in oktober kon worden gestemd op vijf namenparen die het Nationaal Comité van astronomen en andere experts uit alle inzendingen had geselecteerd. Wereldwijd werden 360.000 suggesties gedaan en hebben 420.000 mensen gestemd.

De vijf namen waarop in Nederland kon worden gestemd, voor respectievelijk planeet en ster, waren:
Brandaris – Vuurduin
Cruquius – Leeghwater
Exomna – Hurstrga
Nachtwacht – Sterrennacht
Nijntje – Moederpluis

Nijntje en Moederpluis kregen van het Nederlandse publiek de meeste van de in totaal 13.500 stemmen, gevolgd door Nachtwacht – Sterrennacht en Vuurduin – Brandaris. Deze uitkomst is naar de IAU gestuurd en een speciaal comité heeft het eerste backup-paar tot winnaar uitgeroepen. Nijntje – Moederpluis voldeed niet aan de regels van de IAU omdat er sprake is van een actief intellectueel eigendomsrecht.

Banner Nederlandse exoplaneet. Credit: IAU.

De gekozen namen worden vanaf nu parallel aan de bestaande wetenschappelijke namen gebruikt. De ster Sterrennacht is een geelwitte dwergster en staat op 905 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Andromeda. De planeet Nachtwacht is een zogeheten ‘hete Jupiter’. Bijzonder aan Nachtwacht is dat hij in een retrograde baan draait.

Nachtwacht – Sterrennacht (met als gezamenlijke thema: wereldberoemde schilderijen van Nederlandse grootmeesters) is door vier mensen voorgesteld. Bron: Astronomie.nl.

Share

Comments

  1. Persoonlijk vind ik Nijntje en Pluis mooiere namen dan Nachtwacht en Sterrenacht.
    Jammer dat er, volgens de IAU, een commerciële claim op de namen rond Nijntje zitten.

    Zijn er eigenlijk al andere namen bekend gemaakt van bv Engelse, Duitse, Franse of Vlaamse ‘deelnemers’? 😕

    Groet, Paul

  2. Bonusnamen in het rijtje:
    Name of Star: Gratiz
    Name of Exoplanet: Voornix
    (gekheid 😉 )

    Al die vijf namen waar je uit kon kiezen vind ik eigenlijk bagger (sorry)

  3. Enceladus zegt

    Ik had op Brandaris – Vuurduin gestemd en deed zelfs een oproep zoveel mogelijk daarop te stemmen om te voorkomen dat het Nijntje – Moederpluis zou worden. Wat ben ik blij dat het die combinatie in ieder geval niet is geworden! Sorry Paul…

    Groet,
    Gert (Enceladus)

    • Even goede vrienden, Gert. 🙂

      ‘Vroeger’ kregen (Sol-) planeten en zichtbare sterren(stelsels) namen die aan Griekse mythologie schampten.
      Maar die Griekse mythen kende de gewone man niet, die waren voor/van de elite.
      ( De gewone man kende slechts Bijbelverhalen, en diens personages…. )

      Nu meen ik dat dit project, om ‘nationale’ thema’s in de sterrenhemel te plaatsen, bedoelt was om de gewone man invloed te geven op namen, en via die weg wellicht ook meer mensen te interesseren in Astronomie
      ( … en AstroBlogs.nl in het bijzonder, dat spreekt. ;-P 😉 )

      Maar dan moeten er wel namen worden geven die allen kennen. Die een ieder gaat inspireren om zijn blik naar de sterrenhemel te wenden.

      Voor mijn(!) gevoel is het nu gekozen Nederlandse thema ongeschikt. Slechts de elite gaat naar Musea om Nachtwacht (Rijksmuseum, Amsterdam) en Sterrennacht (MoMa, NY) te bekijken.
      Me dunkt dat de gewone man(m/v) meer inspiratie zal vinden uit namen als ‘Nijntje’ en ‘Brandaris’.

      Nog afgezien van het feit dat de genoemde ster al niet te zien is met het blote oog, en dat we er maar op moeten vertrouwen dat daar inderdaad een Gasreus rond draait. ***

      Ik hoop dat in andere landen minder elitaire namen zijn gekozen voor hun kandidaten. 🙂

      Groet, Paul

      *** Me dunkt dat de IAU beter andere (zichtbare, ‘naamloze’) sterren had kunnen aandragen voor Naamgeving.
      Als ik bv kijk naar het sterrenbeeld Leo (mijn ‘eigen’ sterrenbeeld), zie ik naast Regulus en Denebola nog een 7tal sterren staan, die slechts met een Griekse letter worden aangeduid. Als je verder zoekt, hebben zij wel een ‘officiële’ IAU-naam, maar niemand kent ze. Dat waren pas goede kandidaten geweest, en misschien hebben ze ook wel gedetecteerde planeten.
      Dan had je gekregen: “Ik ga even naar de hemel staren, Leo-gamma is te zien. Die hebben we vorig jaar nog ‘Brandaris’ genoemd.” En vervolgens ziet men nog meer wonderbaarlijke zaken. 😉

      https://nl.wikipedia.org/wiki/Leeuw_(sterrenbeeld)#/media/Bestand:Leo_constellation_map.png

    • Eens. Nijntje/moederpluis was echt tenenkrommend geweest.

Speak Your Mind

*