Het sterrenbeeld Pijl, de pijl (hoe toepasselijk) geeft V Sge aan. Credit: Louisiana State University.
Nu is het nog een lichtzwakke ster, waarvoor je een middelgrote telescoop om ‘m te kunnen zien, V Sagittae (kortweg V Sge), gelegen op 1100 lichtjaar afstand in het noordelijke sterrenbeeld (Sagitta). Maar berekeningen van de sterrenkundigen Bradley E. Schaefer, Juhan Frank en Manos Chatzopoulos (Louisiana State University, VS) laten zien dat de ster ergens rond het jaar 2083 – nog pakweg 63 jaartjes geduldig wachten – wel eens uit zou kunnen barsten als nova en dat ‘ie dan net zo helder aan de hemel kan staan als Sirius, die nu de helderste ster aan de hemel is (schijnbare helderheid -1,4m), mogelijk zelfs net zo helder als Venus (-4m). V Sge is een zogeheten Cataclysmische Variabele (CV), een stersysteem dat bestaat uit een gewone ster en een witte dwerg, die om een gezamenlijk zwaartepunt draaien. De twee sterren staan zo dicht bij elkaar dat er continu materie van de gewone ster naar de dwergster stroomt.
Impressie van een CV systeem. Credit: NASA
Sterrenkundigen kennen tal van CV’s, maar V Sge is de enige waarbij de ster zwaarder is dan de dwerg en dat zorgt ervoor dat er héél veel materie naar de dwerg stroomt. Bij V Sge is de ster 3,9 keer zo zwaar als de dwerg. De sterrenkundigen hebben oude foto’s van V Sge bestudeerd, foto’s die terug reikten tot 1890. Op grond daarvan kwam men erachter dat ‘ie wel tien keer helderder is geworden sinds dat jaar, da’s 2,5 magnitude in lichtkracht (zie de grafiek hieronder).
Association of Variable Star Observers.) Image Credit: Schaefer et al 2019.
De hoeveelheid materie die vanaf de ster naar de dwerg stroomt blijkt exponentieel toe te nemen en de ster lijkt spiraalsgewijs naar de dwerg toe te vallen. Dat zal ertoe leiden dat op een gegeven moment alles wat er van de ster over is in één keer op de witte dwerg zal vallen en dat die dan in één klap als nova zal exploderen (als type Ia supernova als ‘ie zwaarder dan de Limiet van Chandrasekhar zou zijn, 1,4 zonsmassa – maar dat is ‘ie niet). Dat zal ergens rond 2083 plaatsvinden. Er is een onzekerheid van 16 jaar in die datering, dus het zal ergens in de periode 2067 – 299 gebeuren. En dan krijgen we dus tijdelijk een ‘nieuwe’ heldere ster aan de hemel. Vergeet dus Betelgeuze en kijk eind van de eeuw uit naar V Sge. Bron: Universiteit van Louisiana.
