28 maart 2024

NGC 2301 en een sterbedekking

Open sterrenhoop NGC 2301 in het sterrenbeeld Eenhoorn

********************

ach en wee, opdat ik het niet vergeet

toch nog even dit dichterlijke blogje

over een “schone hoop”

die NGC 2301 heet

een weekje of twee geleden heb ik onverdroten

van dit in Eenhoorn gelegen object

op die ene trieste  heldere winternacht

6 subjes a raison de 4 minuutjes geschoten

gelukkig nu zonder enig volgprobleem

en heel gedwee

met de 20cm Newton plus  gemodificeerde

Canon 1000 D

Op een afstand van maar liefst 3000 lichte jaren

 vinden we deze kekke open sterrenhoop

voorwaar een marathon-afstand

 die ik niet ren een zonder heul veul en zeer pijnlijke blaren

***********************

 

Afijn, tot zover deze bescheiden dichterlijke uitspatting aangaande nevenstaande visuele opbrengst van mijn meest recente Biesbos-uitspatting,  met de niet onbelangrijke kantekening dat die laatste strofe over dat eventuele marathonlopen mijnerzijds natuurlijk helemaal nergens op slaat,  want ik heb zoals gevoegelijk bekend moge wezen niet echt veel  op met  sporten..   Eh..”pak toch de (klassieke) Eend-auto en zo”!!

Dat rennen en zo laat ik gevoegelijk toch maar liever over aan DE hieper de pieper sportieve “Marathon-man” van de astronomische hard en strak getrainde six pack brigade, we noemen geen namen maar hij schijnt Arie te heten…hihi!!!

Ik ben trouwens nog niet helemaal klaar met dit astro-epistel want ik heb gisteravond nog iets leuks gedaan, waargenomen, meegemaakt wat ik zo ongeveer veertig jaar geleden voor het laatst heb mogen aanschouwen…en wel een heuse zogenaamde sterbedekking!!

Bij zo’n sterbedekking schuift de Maan voor een achtergrond-ster danwel voor een achtergrond-planeet. Ofwel…..het ene moment zie je die ster danwel planeet vlakbij de donkere (makkelijk waar te nemen) of lichte (moeilijk waar te nemen) maanrand staan….en het volgende moment floept ie zomaar spontaan uit.

Omdat de Maan geen atmosfeer heeft gaat dit “uitfloepen” (of “aanfloepen” in het geval er een ster/planeet achter de maanrand vandaan komt) heel plotseling.

Nu kan je dit verschijnsel op twee manieren waarnemen, als “astrotoerist” maar ook als “amateurwetenschapper”. In dat laatste geval is het de kunst omdat plotselinge “uitfloepen” heel precies te klokken en deze waarnemingen kunnen dan weer gebruikt worden voor allerlei wetenschappelijke zaken de Maan betreffende maar ook voor allerlei wetenschappelijke zaken de te bedekken sterren betreffende.

Nu is deze tak van amateur-astrowetenschap met de opmars van de ruimtevaart en dikke aardse telescopen wellicht een beetje op een lager pitje komen te staan dan in de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw het geval was, maar toch…..als je even de website van de landelijke werkgroep sterbedekkingen checkt dan zie je dat die tak van “astrosport” toch nog steeds best wel springlevend is.

25cm F5 Newton

Ik heb gisteravond echter puur voor de “schouwspel-leut”  mijn telescoop “voor de deur” buiten op  straat gezet…..enne… een waar schouwspel, ook al was het moment supreme ozo kort, dat vond ik het!!

Die maffe oplopende spanning van het letterlijk kunnen zien bewegen van de te bedekken ster (in dit specifieke geval ster 106 Tauri van magnitude 5.3) richting de onzichtbare donkere maanrand van de bijna volle maan ( nou ja..andersom dan want het is de maanbeweging die je ziet!!) is bijkans net zo opwindend als een…eh…”pilletje of tig”, gevolgd door dat, hoe precies je je eigen klokje er ook bij houdt, nog steeds ozo onverwacht komende moment van “uitfloepen”…Onverwacht heel leuk om (weer eens) te zien!!!

Enne…om het feest nog leuker te maken ging dit “uitfloepen” ook nog eens in twee etappes,  waarschijnlijk omdat deze bedekking vrij dicht bij de zuidpoolrand van de maan plaatsvond en daardoor een beetje “rakend” was. Ik zag hem namelijk eerst heel even echt heel kort “uitfloepen” om hem daarna  nog korter weer te zien “aanfloepen”  om hem vervolgens echt definitief te zien verdwijnen….Dit in twee etappes aan en uitfloepen komt omdat de te te bedekken ster bezien vanaf mijn waarneemplek alhier op straat in het centrum van Dordtecht blijkbaar net eerst heel even achter een smalle hoge maanbergtop is geschoven om daarna achter de “echte maanhorizon” te zakken….wat een mooi (maar…snik..veels te kort) schouwspel….en dus zo jammer dat de hemel net zoals bij spectaculaire meteoren nog steeds geen “replay”,  geen “encore..encore” in de aanbieding heeft.

Nou ja…..een onverwacht mooi avondje ouderwetsch visueel waarnemen achter den telescoop…EN.. trouwens op het moment dat het even nodig was, het moment van uitfloepen,  gelukkig even zonder belangstellende voorbijgangers…die in principe normaal altijd van harte welkom zijn voor een kijkje door de telescoop…maarre…nu heel even NIET!!

Met zo’n “kanon” midden op straat gaan staan, dat gaat uiteraard niet geheel onopgemerkt…”understatement of the year!!”…en die plezante interactie met  voorbijgangers vind ik altijd reuze gezellig!! Heb ooit heel lang geleden in Sky and Telescope een waanzinnig bevlogen inspirerend artikel gelezen van de hand the one and only John Dobson in hoogst eigen persoon over al die flitsende publieke waarneemsessies met dikke Dobsons midden op de straten van San Francisco met zijn astrokluppie “The San Francisco Sidewalk astronomers”. Ok….Dordrecht is natuurlijk niet the big city of “Frisco”  en mijn teletoeter is slechts de 25cm gele verschoppeling Dobson en niet dat 60cm monster van “The great man himself” die in een oude autobus naar de plek des onheils werd gesleept….maar….het dat fijne verbindende interaktieve gevoel tussen de hemel en het aardse publiek is echt hetzelfde, hoor!! Waarvan akte!!

Volgende astro-uitspatting is een duo-lezing over de edele sport der Astrofotografie die ik samen met astrofoto-collega Arjan aanstaande vrijdag 7 februari ga geven op Sterrenwacht Mercurius te Dordrecht…Wish me/us luck!!

Share
Over Jan Brandt

Comments

  1. Jan, ben jij onze nieuwe cosmo-poëet? Ik zal je scharen bij de kunst en cultuursectie van de Astroblogs, tesamen met Danielle en Daniela. 😀 Oh ja enne heel veel succes vrijdag bij Mercurius!

Speak Your Mind

*