29 maart 2024

Sterrenkundigen ontdekken bijzonder monsterstelsel in het vroege heelal

Impressie van XMM-2599. Credit: NRAO/AUI/NSF/B. Saxton; NASA/ESA/R. Foley; NASA/StScI.

Sterrenkundigen hebben een monsterlijk groot sterrenstelsel ontdekt, dat al 1,8 miljard jaar na de oerknal bestond, nu twaalf miljard jaar geleden. Het bijzondere van XMM-2599, zoals ‘ie wordt genoemd: toen al was ’ie gestopt met de productie van sterren en daarmee ‘dood’, zoals dat eufemistisch door sterrenkundigen wordt genoemd. De hoogtijdagen van XMM-2599 was ca. 1 miljard jaar na de oerknal, toen ‘ie pakweg 1000 zonsmassa aan nieuwe sterren per jaar ophoestte, da’s duizend keer meer dan de Melkweg anno nu aan sterren weet te produceren. Maar daarna trad kennelijk de klad erin en stopte de stervorming. Aldus de spectroscopische waarnemingen die door Benjamin Forrest (UC Riverside) en z’n team met de Multi-Object Spectrograph for Infrared Exploration (MOSFIRE) van het W. M. Keck Observatorium op Hawaï aan XMM-2599 zijn gedaan. De massa van XMM-2599 1,8 miljard jaa na de oerknal bedroeg 300 miljard zonsmassa, voor die tijd een monsterlijk grote massa. Dat dergelijke stelsels toen al bestonden is bijzonder, maar het valt wel binnen de voorspellingen van de modellen.

Drie stadia in de evolutie van XMM-2599. Eerst als stoffig stervormingsstelsel, dan als dood sterrenstelsel, tenslotte mogelijk als centraal stelsel in een cluster. Credit: NRAO/AUI/NSF/B. Saxton; NASA/ESA/R. Foley; NASA/StScI).

Niet duidelijk is wat de reden van het stoppen van z’n sterproductie is. Het kan zijn dat z’n gasvoorraad werd weggeblazen, toen het superzware zwarte gat in z’n kern actief begon te worden en de voor stervorming noodzakelijk waterstofgassen verdwenen waren. Niet bekend is ook wat de verdere evolutie van XMM-2599 is geweest, of ‘ie bijvoorbeeld uitgroeide tot het centrale sterrenstelsel in een cluster van sterrenstelsels, zoals M87 dat in de Virgocluster is. Of dat ‘ie wellicht toch geïsoleerd bleef. Of wellicht een midden variant.

In The Astrophysical Journal verscheen dit vakartikel over de waarnemingen aan XMM-2599:
Ben Forrest et al. An Extremely Massive Quiescent Galaxy at z = 3.493: Evidence of Insufficiently Rapid Quenching Mechanisms in Theoretical Models.

Bron: Science Daily.

Share

Comments

  1. Quote: “Niet bekend is ook wat de verdere evolutie van XMM-2599 is geweest,…”

    Hoe zouden we dat al moeten weten, we weten immers ook niet of ‘het kind van de buren’ ooit premier wordt? Of is er hier wel iemand die in de toekomst kan kijken. 😉

    Maar mogelijker wijze zou zo’n enorme struktuur kunnen uitgroeien tot (de Kickstarter kunnen zijn tot) een ‘Muur van Sloan. Misschien moeten we eens kijken of we ook enorme strukturen zien op 7 miljard lichtjaar of zo…

    Groet, Paul

  2. Ik zie mogelijkheden voor tweeling Quasars in het vroege universum, die zo groot worden dat ze geen materie meer afstoten maar alleen absorberen en onzichtbaar worden in de achtergrond, behalve voor lensing effecten.

    XMM 2599 DEAD Galaxy explained by growing Dual Quasars, see:
    https://bigbang-entanglement.blogspot.com/2020/02/the-fate-of-xmm-2599explained-by-dark.html

Speak Your Mind

*