28 maart 2024

Yep, ster S62 komt ’t dichtst bij het superzware zwarte gat Sgr A*

Foto’s van het gebied rond Sgr A* met onder andere S2 en S62. Credit: ESO / Florian Peisker, Andreas Eckart, Marzieh Parsa.

We hebben het er hier al eerder over gehad: niet ster S2, maar S62 staat het dichtst bij Sagittarius A*, het superzware zwarte gat in het centrum van het Melkwegstelsel. OK leuk, maar waarom dan het bericht herhaald? Welnu, dat is omdat nu het officiële vakartikel erover verschenen is, …tataratáááá:

Het artikel is van Florian Peisker, Andreas Eckart, Marzieh Parsa, “S62 on a 9.9-year orbit around SgrA*“, gepubliceerd in The Astrophysical Journal 889;61 (24 januari 2020).

Er draaien veel sterren om Sgr A* (de afgekorte naam van Sagittarius A* ), welke zich bijna 27.000 lichtjaar van ons vandaan bevindt. Jarenlang dachten de sterrenkundigen dat de zware ster S2 (of S0-2) het dichtst bij ‘m kwam, diens periastron of peribothron – da’s het punt in de elliptische baan het dichtste bij het zwarte gat – bedraagt 120 Astronomische Eenheden (AE, 1 AE=149 miljoen km, de afstand aarde-zon), da’s 1440 keer de straal van de waarnemingshorizon (of Schwarzschildstraal) van Sgr A*, de straal waarbinnen licht niet meer uit het zwarte gat kan ontsnappen. De straal van de waarnemingshorizon van Sgr A* is ruim 12 miljoen km. Later werd een ster ontdekt die nog dichterbij Sgr A* komt: S0-102, die tot ruim 21 AE komt (260 keer de waarnemingshorizon) en die in 12,8 jaar om het zwarte gat draait. Maar ook die blijkt dus niet de recordhouder te zijn. Dat is S62 (of S0-62), die tot 16 AE komt, slechts 215 keer de waarnemingshorizon. S62 draait in 9,9 jaar één keer om het zwarte gat de rode ellipsbaan hieronder.

De banen van enkele sterren in de buurt van Sgr A*. Credit: Florian Peisker, Andreas Eckart, Marzieh Parsa.

De baan van S62 is afgelopen jaren nauwkeurig waargenomen met de SINFONI- en NACO-instrumenten in het nabije infrarood, verbonden aan de VLT (Very Large Telescope) van de ESO in Chili. Op basis van die waarnemingen heeft men de massa van Sgr A * kunnen schatten op 4,15 ± 0,6 miljoen zonnemassa’s (dat komt aardig overeen met de beste schatting tot nu toe, 4,148 ± 0,014 miljoen zonnemassa’s, verkregen door het GRAVITY-instrument verbonden aan de VLTI, Paranal, Chili). De massa van S2 zelf wordt geschat op ruim twee zonsmassa. Bron: Francis Naukas.

Share

Comments

  1. Enceladus zegt

    Wat zou een hypotetische bewoner van een planeet bij die ster van Sagittarius A* merken (verondersteld dat daar leven mogelijk zou zijn)?

    En hoe zit het met de verwachte levensduur van die ster en zijn eventuele planeten? In welk tempo dijt Sagittarius A* uit?

    Groet,
    Gert (Enceladus)

  2. Zo tijd voor deze bewoner langzamer gaan als de planeet dichter bij Sagittarius A* staat?

    • Nee, voor zo’n bewoner verandert er niets. Zij zouden vinden dat onze klokken te snel lopen, wij dat de hunne te langzaam gaan. Maar net zoals jij niets merkt van het feit dat onze tijd hier “sneller” gaat dan de hunne, merken zij er niets van dat die van hun langzamer gaat dan de onze.

      Er is niet zoiets als een universele tijd. Elke waarnemer heeft eigenlijk zijn eigen tijd.

      • Ik vind dat je je er met een Jantje van Leiden vanaf maakt. 😉
        Kun je misschien quantificeren hoeveel sneller tijd rond Sol verloopt t.o.v. die rond S62 ?

        En is verschil tussen ‘het tijdsverloop’ in hun Aphelium en hun Perihelium… ?
        [ Of moet ik spreken over een ap- Sgr A* en een peri- Sgr A* 😕 ]

        Persoonlijk heb ik het gevoel dat er nog geen ’tijdsverloop’ verschil is, maar wat weet ik er van.
        Groet, Paul

        • Haha 🙂 Nou, ik reageerde meer op de vraag of er voor die bewoners iets aan hun tijdsbeleving verandert. Voor die situatie maakt het niet uit hoe groot afstanden, massa’s etc. zijn.

          Maar goed. 16 AE is de kleinste afstand, ik rond dat dan effe af op 16*150.000.000 km
          Massa rond ik af op 4.15 miljoen solar mass

          Voor elke seconde voor iemand op een planeet op die afstand van Sgr A* gaat er voor ons dan 1.003 seconde voorbij.

          Ik weet niet wat de verste afstand is, maar op 3x de radius is het nog maar 1.001 seonde, en op 10x de radius is het verschil weg.

          Let wel, dit is op basis van het zwaartekrachtsveld van Sgr A* en niet op basis van het snelheidsverschil tussen ons en de baansnelheid van een object rond Sgr A*. Daar heb ik effe geen zin in 😛

  3. Best wel druk daar… https://www.youtube.com/watch?v=B0QRpid5_QU en de onderzoekers op zoek naar het centrum van onze Melkweg https://www.youtube.com/watch?v=KCADH3x56eE .

  4. Ik denk dat een kleermaker bij zijn leest moet blijven 🙂 … https://historiek.net/jantje-van-leiden/578/

    • ??
      Maar Nico, een jachtopziener moet toch ook niet bij zijn telescoop blijven?
      Je reactie leest als een Contradictio in Terminis. 😉

      Groet, Paul

  5. Bedankt voor het uitrekenen van het tijdsverloopverschil. 🙂
    3 promile verschil lijkt niet enorm, maar is toch elk uur weer zo’n 10 seconde verschil; elk jaar ruim een dag. 😉

    Ik neem aan dat S62 dan ook 3 promile minder helder lijkt, omdat de kernfusie daar ook langzamer verloopt.

    Groet, Paul

Laat een antwoord achter aan Nico Reactie annuleren

*