29 maart 2024

Je verwacht ’t niet: slijmzwammen geven meer inzicht in grootschalige structuren heelal

Simulatie van grootschalige structuren van het heelal door middel van een slijmzwam algoritme. Credit: NASA, ESA, and J. Burchett and O. Elek (UC Santa Cruz).

“De slijmzwammen (Mycetozoa) zijn een groep eukaryote organismen, die zich voortplanten door middel van sporen” – aldus Wikipedia. Tsjonge, wie had kunnen denken dat slijmzwammen ons meer inzicht hebben geboden in de grootschalige structuren van het heelal, het kosmische web van dichtbevolkte cluster van sterrenstelsels met daartussen lege ruimtes.

Slijmzwammen (Latijn: Physarum polycephalum) zijn eencellige organismen die op zoek naar voedsel complexe, webachtige vertakkingen kunnen maken, vol met lange filamenten. Die filamenten tref je ook aan bij het kosmische web van sterrenstelsels, die elkaar door middel van de zwaartekracht – van zowel gewone materie als donkere materie – in een gravitationele greep houden. Tussen deze twee is een geheimzinnige relatie, de ene het gevolg van biologische evolutie, de ander het gevolg van de zwaartekracht.

Impressie van het kosmische web. Credit: Volker Springel (Max Planck Institute for Astrophysics) et al.

Een team van sterrenkundigen, dat onder leiding stond van Joseph Burchett van de University of California (VS), heeft nu de filamenten van slijmzwammen gebruikt om meer te weten te komen over de filamenten in het lokale heelal, een gebied dat een straal van 100 miljoen lichtjaar vanaf de aarde heeft. Probleem tot nu toe was dat men de filamenten van (donkere) materie wel goed in kaart heeft gebracht, maar dat het koele gas in en tussen de filamenten te lichtzwak is om waar te nemen en daarmee in kaart te brengen. De wijze waarop slijmzwammen filamenten maken werd door de sterrenkundigen vertaald in een computeralgoritme en dat werd vervolgens gebruikt om een simulatie van te maken van de filamenten van het kosmische web in het lokale heelal. Daarbij maakte men gebruik van de gegevens van 37.000 sterrenstelsels, vergaard in het kader van de Sloan Digital Sky Survey (SDSS). Ook werd het licht van 350 ver verwijderde quasars gebruikt, dat in het kader van het Hubble Spectroscopic Legacy Archive werd verzameld. In het spectrum van dat licht zit ook een signaal van waterstofgas, dat tussen de quasar en de aarde in verscholen zit.

Uit de simulatie op basis van het slijmzwam algoritme en de SDSS en Hubble gegevens kwam naar voren dat ook het gas in filamenten voorkomt, tot afstanden van meer dan 10 miljoen lichtjaar van de sterrenstelsels. Ook blijkt dat het zwakke ultraviolette licht van het gas sterker wordt in de dichtere delen van de filamenten, maar dat het opeens verdwijnt. Men vermoedt dat het gas daar op een gegeven moment zo heet wordt dat daar er zaken optreden, waardoor het UV-licht wegvalt. Een vakartikel over deze opmerkelijke simulatie van de grootschalige structuren in het heelal zal verschijnen in Astrophysical Journal Letters. Bron: Hubble.

Share

Comments

  1. Dick Mesland zegt

    Wat geweldig dat deze gelijkvormigheid door de astronomen is opgepikt!.
    Toen ik, van huis uit celbioloog, voor het eerste het veronderstelde kosmische netwerk onder ogen kreeg moest ik direct denken aan de celstructuur. Die inwendige structuur werd ongeveer 50 jaar geleden voor het eerst duidelijk zichtbaar gemaakt dmv fluorescentie microscopie. Het werd het cytoskelet genoemd en lijkt verbluffend veel op het moderne beeld van de kosmos.
    De draden van de slijmzwam bestaan uit onderling verbonden cellen, dus weer een factor groter dan die van een individuele cel. Overigens was er een experiment met een slijmzwam aan boord van de Spacelab D1 vlucht waarmee Wubbo Ockels de ruimte in ging.

  2. Hans van der Valk zegt

    Misschien is het heelal wel een hele grote slijmzwam waar wij als mensen deel van uit maken. We leren werkelijk iedere dag weer iets nieuws. Dus zo gek zal het niet zijn???

Speak Your Mind

*