29 maart 2024

Verst verwijderde blazar ooit ontdekt, wiens jet naar de aarde gericht is

Foto van PSO J0309+27, gemaakt met NASA’s Neil Gehrels Swift Observatory. Credit: Belladitta et al, doi: 10.1051/0004-6361/201937395.

Sterrenkundigen hebben een blazar ontdekt die met een afstand van ruim 12 miljard lichtjaar de verste verwijderde blazar is die tot nu toe is waargenomen. Eh… blazars? Dat zijn sterrenstelsels met een superzwaar zwart gat in hun centrum, dat zeer actief is en wiens jet of straalstroom van hoogenergetische deeltjes, die bijna met de lichtsnelheid reizen, recht op de aarde gericht is. Het prototype van de blazars is BL Lacertae, waar ze naar vernoemd zijn. De blazar in kwestie heeft als saaie catalogusnaam PSO J030947.49+271757.31, kortweg PSO J0309+27, en hij werd ontdekt door een team van sterrenkundigen onder leiding van Silvia Belladitta (University of Insubria/ Italian National Institute for Astrophysics (INAF) in Milaan). Eerst bestudeerde men röntgenstraling van de blazar met behulp van de Swift satelliet, maar pas na optische waarnemingen gedaan met de Multi-Double Object Spectrographs (MODS) verbonden aan de Large Binocular Telescope (LBT) in Arizona kon de enorme afstand tot PSO J0309+27 worden bepaald.

Een impressie van een blazar. Credit: DESY, Science Communication Lab

De gemeten roodverschuiving van PSO J0309+27 blijkt maar liefst 6,1 te zijn en dat betekent dat PSO J0309+27 al 900 miljoen jaar na de oerknal bestond. Het actieve zwarte gat in het centrum van PSO J0309+27 heeft een massa van zo’n miljard (!) zonsmassa, dus zó vroeg na de oerknal konden dergelijke gigantische objecten al bestaan. Omdat de jet van blazars zeer nauw is en de kans dat ‘ie exact naar de aarde gericht is klein is moeten er veel meer van dergelijke ‘Radio Loud Active Galactic Nuclei’ (RL AGN’s) met superzware zwarte gaten in het vroege heelal voorkomen. Belladitta en haar team denken er voor elke blazar die wordt waargenomen 100 van dergelijke actieve stelsels zijn wiens jet niet naar de aarde gericht is en dus te zwak zijn om te worden waargenomen. Hier het vakartikel over de verst verwijderde blazar, verschenen in Astronomy & Astrophysics. Bron: Phys.org.

Share

Speak Your Mind

*