29 maart 2024

Is Proxima c direct waargenomen?

Artistieke impressie van het Proxima Centauri systeem met rechts Proxima c. Credit: Lorenzo Santinelli

Vermoedens dat er bij Proxima Centauri – na de zon de meest nabije ster – nóg een tweede exoplaneet is (naast Proxima b) zijn er al een poosje, zie deze, deze én deze Astroblogs daarover. Al die vermoedens zijn gebaseerd op waarnemingen aan de radiële snelheid van de ster, die door de zwaartekrachtswerking van de planeet iets zou wiebelen en periodiek van ons af en naar ons toe beweegt. Deze week bleek dat er mogelijk nu ook een directe waarneming is gedaan van Proxima c en wel met behulp van de SPHERE (Spectro-Polarimetric High-Contrast Exoplanet Research) camera, gemonteerd op de Very Large Telescope (VLT) van de ESO in Chili. Als de directe waarneming klopt is het voor het eerst dat een exoplaneet is ontdekt, die zowel door de radiële snelheidsmethode als door directe waarneming is waargenomen.

Het SPHERE-instrument kort na zijn installatie op Unit Telescope 3 van ESO’s Very Large Telescope. De telescoop vult bijna het hele beeld; het eigenlijke instrument is de zwarte doos rechtsonder. Credit: ESO/J. Girard (djulik.com)

Kanttekening is wel dat de directe waarneming erg twijfelachtig is en dat ‘ie de nodige vragen oproept. Eerder was uit de RV-metingen gebleken dat Proxima c een mini-Neptunus is, minstens 5,8 keer zo zwaar als de aarde. De waarnemingen laten zien dat ‘ie te helder is dan wat je op grond van die massa zou verwachten. De helderheid kan alleen verklaard worden als er rondom de planeet een groot ringsysteem of stofschijf of -wolk zou zijn. Van zo’n planeet was maar één ander voorbeeld bekend en dat is Fomalhaut b, die ook alleen maar met zo’n ringsysteem verklaard kon worden. Maar laat daar nou net duidelijk van geworden zijn dat het helemaal geen exoplaneet is. Tweede twijfel is er aan die directe waarneming zelf, die is een tikkeltje eh… boterzacht. Hieronder zie je de waarnemingen met SPHERE, afgelopen vier jaar verzameld, de vermeende planeet is omcirkeld. De kandidaat-planeet komt maar net boven de ruis uit, zoals je kunt zien.

Credit: Gratton et al.

Er is twijfel over de manier waarop de signaal-ruisverhoudingen zijn berekend en de aanwezigheid van potentiële achtergrondbronnen in een deel van de brongegevens – enkele van die achtergrondbronnen zie je in de foto aangegeven. Ook andere waarnemingen met de Europese Gaia satelliet geven geen duidelijk signaal van de vermeende planeet Proxima c. Vervolgonderzoek zal duidelijk moeten maken of Proxima c daadwerkelijk bestaat of niet. Hier het vakartikel over de waarnemingen met SPHERE aan Proxima c, dat zal verschijnen in Astronomy & Astrophysics. Bron: Centauri Dreams.

Share

Comments

  1. Wybren de Jong zegt

    In het abstract staat dat de kans dat dit signaal uit ruis voortkomt, minder dan 1% is.
    En de verklaring dat het hier ook om 2 grote botsende asteroïden gaat, net als bij Fomalhaut, is erg onwaarschijnlijk, want zulke botsingen komen heel zelden voor. Dat stond ook al in het artikel over Fomalhaut b.
    Dus als het geen ruis is en ook geen botsende asteroïden, dan is het toch zeker de moeite van het bekijken waard.

    • Yep, dat van die <1% staat er inderdaad. Maar wat staat er één zin verderop? “but this result depends on the assumption that distribution of noise is uniform over the image, a fact that is likely not true.” Aldus Gratton et al.

Speak Your Mind

*