28 maart 2024

Nu is ook Proxima c bevestigd en wel met Hubble

Impressie van het Proxima Centauri systeem met rechts Proxima c, links van de ster Proxima b (niet op schaal). Credit: Lorenzo Santinelli

Proxima Centauri, de rode dwergster die met een afstand van 4,24 lichtjaar na de zon het dichtst bij de aarde staat, blijft de gemoederen bezig houden. Er werd in 2016 een exoplaneet bij Proxima Centauri ontdekt, Proxima b, een rotsachtige planeet die 1,3 keer de massa van de aarde heeft. Onlangs werd diens bestaan bevestigd en wel met de ESPRESSO spectrograaf van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO). En nu dan Proxima c, de tweede planeet die om Proxima Centauri draait. Die was eerder dit jaar ontdekt door een team van sterrenkundigen onder leiding van Mario Damasso (Italy’s National Institute for Astrophysics (INAF)). Dat team had gekeken naar de ‘radiële snelheid’ van de ster, de snelheid naar ons toe en van ons af. Een hypothetische planeet bij een ster trekt door z’n massa iets aan die ster en dat zorgt ervoor dat de ster een beetje schommelt, heen en weer wiebelt. Met die methode (die anders is dan de meestal gebruikte transitiemethode om exoplaneten te ontdekken) was eerder Proxima b ontdekt en nu dus ook Proxima c.

De plaats waar de drie Fine Guidance Sensors zich in de Hubble ruimtetelescoop bevinden. Credits: NASA/STScI

De bevestiging van diens bestaan komt van Fritz Benedict (McDonald Observatory, University of Texas in Austin, VS), die gebruik heeft gemaakt van gegevens verzameld met de Fine Guidance Sensors (FGS) van de Hubble ruimtetelescoop. Eigenlijk hebben die sensoren het doel om Hubble ergens nauwkeurig naar toe te richten, maar ze kunnen ook worden gebruikt om de posities en bewegingen van sterren te meten, iets dat astrometrie wordt genoemd.

Fritz Benedict. Credit: McDonald Observatory.

En dat heeft Benedict (hierboven te zien) gedaan bij Proxima Centauri. Hij deed dat in de jaren negentig al met de FSG gegevens, samen met z’n collega Barbara MacArthur, maar toen keken ze alleen naar mogelijke planeten bij Proxima Centauri die in minder dan duizend dagen om de ster draaien. Proxima c draait echter in 1907 dagen om Proxima Centauri, volgens Damasso’s team, en z’n afstand tot de ster is 1,5 Astronomische Eenheid, anderhalf keer de afstand aarde-zon. Proxima c zat dus niet in de scope van Benedict en MacArthur bijna dertig jaar terug. Maar toen de (inmiddels gepensioneerde) Benedict hoorde van de ontdekking van Proxima c en van diens baaneigenschappen, dook hij samen met MacArthur opnieuw in de FGS-gegevens van Hubble. En voila: hij zag daarin signalen van een planeet bij Proxima Centauri, die in… 1907 dagen om de ster draait. Exact dezelfde omlooptijd dus als Damasso zag. Toen Benedict vervolgens ook nog gebruik maakte van de optische gegevens die van Proxima c waren verzameld met het SPHERE instrument door  INAF’s Raffaele Gratton, waar ik eind april over blogde (zie afbeelding hieronder), kon Benedict ook de massa van Proxima c bepalen: ongeveer zeven keer zo groot als die van de aarde. Mochten de foto’s van Gratton et al daadwerkelijk Proxima c tonen, dan is dat al een bevestiging van het bestaan van Proxima c en dan leveren de FGS-gegevens van Hubble een herbevestiging ervan. 😀 Hier het vakartikel van Benedict over de (her-)bevestiging van Proxima c.

Credit: Gratton et al.

Eh…. nog even naar de bevestiging van Proxima b door de ESPRESSO spectrograaf: daar kwam nog iets anders uit naar voren dat interessant is, namelijk het mogelijke bestaan van nog een andere planeet. Nee, die planeet is dan niet Proxima c, maar zou een derde planeet zijn die om de ster draait, Proxima d dus. Die zou een massa moeten hebben van minimaal een derde van die van de aarde en met een omlooptijd van vijf dagen zou ‘ie binnen de baan van Proxima b liggen. Blijft spannend bij Proxima Centauri! Bron: McDonald Observatorium + Centauri Dreams.

Share

Speak Your Mind

*