29 maart 2024

Repeterende snelle radioflits ontdekt met de iconische Lovell radiotelescoop van Jodrell Bank

Impressie van FRB 121102 (in blauw) die ergens anders omheen draait. Credit: Kristi Mickaliger

Door gedurende vier jaar de radiobron FRB 121102 in de gaten te houden met de iconische Lovell radiotelescoop van  het Jodrell Bank observatorium in Engeland hebben sterrenkundigen ontdekt dat het een repeterende snelle radioflitser is. Die snelle radioflitsers (Engels: Fast radiobursts, FRB’s) werden in 2007 voor het eerst ontdekt en het overgrote deel ervan is eenmalig: een zeer korte flits van radiostraling, waarbij enorm veel energie vrijkomt – wat de zon in 80 jaar aan energie produceert, dat komt bij zo’n snelle radioflits in een milliseconde vrij. Tot nu toe waren er twee andere FRB’s bekend die repeterend waren, FRB 180916, die een periode van 16,35 dagen kent, en FRB 180814, waarvan ze  zes opeenvolgende uitbarstingen hebben gedetecteerd. Van FRB 121102 was al eerder bekend dat ‘ie repeterend was en ook waar ‘ie vandaan kwam (een sterrenstelsel op drie miljard lichtjaar afstand), maar de periode was niet bekend.

De Lovell radiotelescoop van Jodrell Bank in Engeland. Credit: Mike Peel; Jodrell Bank Centre for Astrophysics, University of Manchester.

Maar met de Lovell radiotelescoop konden ze afgelopen vier jaar 32 uitbarstingen detecteren van deze snelle radioflits en daardoor was men in staat te bepalen dat die uitbarstingen een cyclisch patroon volgen: de uitbarstingen vinden plaats in een periode die 90 dagen duurt, gevolgd door een stille periode van 67 dagen, daarna weer een periode van 90 dagen met uitbarstingen, enzovoorts. Bij elkaar dus een cyclus van 157 dagen. Door die cyclus vermoeden dat er bij FRB 121102 sprake is van een dubbelster, waarbij de veroorzaker ergens anders omheen draait, een zware ster, neutronenster of zwart gat. Eerder werd gesuggereerd dat repeterende snelle radioflitsen veroorzaakt zouden kunnen worden door de precessie van magnetars, zeer snel roterende neutronensterren met een extreem krachtig magnetisch veld, wiens magnetische as rondtolt als een tol. Maar een lange periode van 157 dagen valt slecht te rijmen met die suggestie. Wat dan wel de oorzaak is van de periodiciteit moet nog uitgezocht worden. Hier het vakartikel van Kaustubh Rajwade (University of Manchester) en z’n team, verschenen in de Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Bron: Universiteit van Manchester.

Share

Speak Your Mind

*