Een voorbeeld van een rollende rots in de Nicholson krater op de maan. Deze rots is 13m groot en hij rolde ongeveer een kilometer ver. Credit: NASA/GSFC/ASU
Ik zag van de week twee berichten voorbij komen, die allebei gingen over rotsen, rollende én splijtende rotsen – let’s rock & roll:
- Ten eerste was daar het bericht over rollende rotsen op de maan. Onderzoekers van het Max-Planck-Institut für Sonnensystemforschung en de ETH Zürich hebben een kaart gemaakt waarop maar liefst 136.610 rollende rotsen op de maan zijn weergegeven. Dat hebben ze gedaan op basis van meer dan twee miljoen foto’s die van het maanoppervlak zijn gemaakt met NASA’s Lunar Reconnaissance Orbiter (LRO). De meeste van de rotsen zijn tussen de zeven en tien meter groot, de kleinste rotsen zijn 2,5 meter groot. Tot nu toe ging men ervan uit dat die rollende maanrotsen, ook wel ‘bergstortingen’ genoemd, voornamelijk worden veroorzaakt door ‘maanbevingen’. De meeste sporen van de rolende rotsen zijn in de buurt van kraterwanden te vinden en dat wijst erop dat inslagen van planetoïden een grote rol spelen bij hun ontstaan. Volgens de onderzoekers, die onder leiding stonden van Valentin Bickel, veroorzaken de inslagen een netwerk van barsten in het onderliggende gesteente. Daarbij raakt het oppervlak ter plaatse verzwakt en dat kan leiden tot zo’n bergstorting. Men schat in dat 80% van de bergstortingen veroorzaakt wordt door de ingeslagen planetoïden. Bron: MPS.
- Dan was daar het bericht over de rotsen op Bennu, de kleine planetoïde waar NASA’s OSIRIS-REx ruimteverkenner omheen draait, die daar op 20 oktober a.s. monsters vanaf het oppervlak gaat verzamelen. Wat blijkt nu: de rotsen op Bennu kunnen scheuren en wel door invloed van zonlicht. Men spreekt van thermische fracturen en de foto’s die van dichtbij door OSIRIS-REx van de rotsen op Bennu zijn gemaakt tonen er talloze voorbeelden van. Het komt door de temperatuursvariaties, die op Bennu kunnen variëren tussen +127 en -73 °C, afhankelijk van de stand van Bennu ten opzichte van de zon. De planetoïde kent welliswaar geen atmosfeer, maar de temperatuursvariaties zorgen er wel voor dat de rotsen uitzetten als ze warm worden en krimpen als ze afkoelen. En dat zorgt voor die splijtende rotsen op Bennu, waarvan je hieronder enkele voorbeelden ziet.
Credits: NASA/Goddard/University of Arizona
Bron: NASA.
