28 maart 2024

Mogelijk is een botsing van zwarte gaten gezien waarbij licht vrijkwam

Impressie van de twee zwarte gaten die op het punt staan te botsen en samen te smelten. Verder het superzware zwarte gat, in wiens accretieschijf ze zich bevinden. Credit: Caltech/R. Hurt (IPAC)

Met de LIGO – Virgo detector zijn vanaf 2015 al heel wat zwaartekrachtgolven waargenomen van botsende zwarte gaten. Maar bij geen enkele daarvan werd electromagnetische straling waargenomen, geen licht, geen radiostraling, geen enkele vorm van EM-straling. Maar nu is daar wellicht toch een uitzondering op ontdekt. Op 21 mei 2019 was er weer een zwaartekrachtgolf die de aarde passeerde, een rimpeling van de ruimte, die door de detectoren van LIGO in de VS en Virgo in Italië werd opgepikt. Dat was GW190521g (die dag was er nog een andere golf gezien, GW190521r). Het leek in eerste instantie weer zo eentje te zijn, een ‘black hole merger’ met alleen maar zwaartekrachtgolven en géén EM-straling. Maar wat blijkt nu: met Caltech’s Zwicky Transient Facility (ZTF) van het Palomar Observatorium bij San Diego heeft men wellicht toch straling van de botsende zwarte gaten gezien. ZTF is een onbemande telescoop, die ’s nachts de hemel afstruint naar mogelijke uitbarstingen van licht. Die nacht van de 21e mei 2019 zag ‘ie een uitbarsting vanuit de quasar J1249+3449 (het werd niet gelijk opgemerkt, maar wel na enkele maanden, toen men in de archieven dook). En dat was precies de richting van waaruit ook de zwaartekrachtgolf kwam. ZTF zag dus licht van de twee botsende zwarte gaten!

Maar dat is best vreemd, want botsende zwarte gaten zijn heel ‘schoon’, al jaren voordat ze botsen hebben ze hun accretieschijf van materie opgeslorpt en aangezien zwarte gaten zelf geen licht geven en alleen zo’n accretieschijf licht produceert komt er in principe geen licht bij vrij. Waarom bij GW190521g dan wel? Volgens de sterrenkundigen die het onderzochten bevonden de twee zwarte gaten, die ieder enkele tientallen keer zo zwaar als de zon waren, zich in de accretieschijf van een superzwaar zwart gat, het actieve superzware zwarte gat in de kern van quasar J1249+3449. Toen de twee botsende zwarte gaten waren samengesmolten kreeg het gevormde zwart gat een soort van stoot, waardoor ‘ie dwars door de accretieschijf schoot. En dat veroorzaakte de eruptie van licht, die door ZTF is waargenomen. In de Physical Review Letters verscheen dit vakartikel erover. Bron: CalTech.

Share

Speak Your Mind

*