28 maart 2024

Astronomen zien onverwacht molecuul in atmosfeer exoplaneet

Impressie van de hete Jupiter WASP-43b en z’n ster. Credit: ESO/L.Calçada

SRON-astronomen hebben de aanwezigheid van aluminiumoxide (AlO) gevonden in het spectrum van exoplaneet WASP-43b. Dit komt als een verrassing omdat verwacht wordt dat AlO verscholen zit in de lagere atmosferische lagen. Het is pas de tweede keer dat astronomen het molecuul in de atmosfeer van een exoplaneet waarnemen.

Misschien lijken planeten als Mars en Jupiter ver weg, maar die afstanden zijn nog niets vergeleken bij exoplaneten. Als je ’s nachts omhoog kijkt naar de sterrenhemel en op zoek gaat naar de dichtstbijzijnde exoplaneet—een planeet zo groot als de Aarde die rond Proxima Centauri draait—kun je net zo goed zoeken naar de voetafdrukken op de Maan. En dat is alleen nog maar qua omvang; exoplaneten schijnen ongeveer een miljard keer zwakker dan hun moederster. Daarom gebruiken astronomen veelal indirecte detectiemethodes om planeten te identificeren rond andere sterren. Ze zoeken naar dipjes in de intensiteit van een ster, veroorzaakt door de planeet als hij voorlangs vliegt, of ze kijken of een ster een beetje op en neer wiebelt, door de aantrekkingskracht van de planeet. Om de samenstelling te onderzoeken van de atmosfeer rond een exoplaneet, meten sterrenkundigen zijn spectrum—de streepjescode die in het sterlicht wordt afgedrukt als het licht door de atmosfeer trekt.

Astronomen van SRON Netherlands Institute for Space Research hebben nu onverwachts de aanwezigheid aangetoond van aluminiumoxide (AlO) in de atmosfeer van een exoplaneet. Ze bestudeerden de exoplaneet WASP-43b, een planeet ter grootte van Jupiter die in een nauwe baan om zijn moederster WASP-43 draait, op 284 lichtjaar van de Aarde. Normaal gesproken zou je verwachten dat AlO diep verscholen zit onder de atmosfeer, onzichtbaar voor het infrarood-instrument van de Hubble ruimtetelescoop die de onderzoekers gebruikten. Een logische verklaring is dat een sterke wind de atmosferische lagen opschudt.

‘De aanwezigheid van AlO in een regio die we kunnen analyseren is erg spannend, want het komt echt onverwacht,’ zegt eerste auteur Katy Chubb. ‘Het is pas de tweede keer dat iemand het vindt in de atmosfeer van een exoplaneet. Het is nu nog een raadsel waarom we het zien, want we verwachten dit niet bij de temperatuur en druk die gelden in de regio die we onderzoeken. Als we gaan speculeren, zou een sterke turbulentie de oorzaak kunnen zijn, die dan gas naar boven haalt vanuit onderin de atmosfeer.’

Toekomstige telescopen zoals de James Webb ruimtetelescoop en ARIEL—met bijdragen van SRON—zullen sterrenkundigen meer inzicht geven in hete reuzenexoplaneten zoals WASP-43b. Dan kunnen ze onder meer uitvogelen of de aanwezigheid van AlO wijdverspreid is, en daarmee ook meer te weten komen over de dynamiek en vorming van deze planeten.

Publicatie

Katy L. Chubb, Michiel Min, Yui Kawashima, Christiane Helling, and Ingo Waldmann, ‘Aluminium oxide in the atmosphere of hot Jupiter WASP-43b‘, Astronomy & Astrophysics

Bron: SRON.

Share

Comments

  1. Obelix zegt

    Rare astronomen, die schijnbaar weigeren om de officiële naamgeving van chemische verbindingen te volgen.

    AlO heet officieel Aluminium monoxide of Aluminium(II) oxide
    De Romeinse 2 slaat op de valentie van het Aluminium-deel in deze verbinding.
    [ ‘Normale’ Aluminiumoxide heeft de formule Al2O3 waarin het Aluminium de valentie 3+ heeft. ]

    Groet, Paul

    https://en.wikipedia.org/wiki/Aluminium(II)_oxide
    https://nl.wikipedia.org/wiki/Aluminiumoxide

Speak Your Mind

*