19 maart 2024

Hubble ziet ozon in aardse atmosfeer door naar een totale maansverduistering te kijken

Impressie van Hubble die naar de totale maansverduistering kijkt. Credit:
ESA/Hubble, M. Kornmesser

Op 21 januari 2019 vond er een totale maansverduistering plaats, waarbij de aarde precies tussen de zon in kwam te staan en de maan in de schaduw van de aarde viel, eentje die we toen ook in België en Nederland konden zien. Maar niet alleen hier werd die maansverduistering in de gaten gehouden, ook vanuit de ruimte! De Hubble ruimtetelescoop wordt niet gauw op de maan gericht (wegens risico op doorbranden vanwege het felle maanlicht), maar voor deze totale maansverduistering maakte men een uitzondering. Omdat de maan zo groot is concentreerde Hubble zich op één regio op de maan, te zien op de foto hieronder.

Het deel van de maan dat Hubble bestudeerde tijdens de maansverduistering. Credit:
ESA/Hubble, M. Kornmesser

Door gedurende vijf uur de maan in dat gebied in de gaten te houden in het ultraviolette deel van het spectrum kon Hubble ozon detecteren… in de aardse atmosfeer. De maan geeft zelf geen licht en alle licht dat we normaal gesproken van de maan zien is gereflecteerd licht van de zon. Behalve dan tijdens een totale maansverduistering, dan is het licht van de aardse atmosfeer dat de maan zwakjes reflecteert en dat zorgt ervoor dat ‘ie niet pikzwart wordt, maar donkerrood of bruin. Door naar de maan te kijken zag Hubble daarmee dus ozon in onze atmofeer.

Zo werkt een maansverduisterin,g. Credit:
ESA/Hubble, M. Kornmesser

Nou is dat op zich geen ontdekking, maar het gaat er om dat deze waarnemingen goed van pas komen als men de atmosferen van exoplaneten bij andere sterren wil waarnemen op zoek naar biomarkers, gassen die op het bestaan van leven kunnen wijzen. Ozon is zo’n biomarker. Een maansverduistering is eigenlijk een transitie, waarbij gezien vanaf de maan de aarde voor de zon langs schuift. Exoplaneten doen ook vaak zo’n transitie, waarbij ze gezien vanaf de aarde voor hun ster langsschuiven en deze een tikkelje verduisteren. Op aarde heeft de fotosynthese van planten gezorgd voor de opbouw van een grote hoeveelheid ozon, die ons de afgelopen 600 miljoen jaar met dikke laag in de atmosfeer beschermt tegen UV-straling van de zon. Met de James Webb Space Telescope, de opvolger van Hubble, willen ze op zoek gaan naar biomarkers bij exoplaneten, zoals methaan, zuurstof en ozon.

Hier het vakartikel over de waarnemingen van Hubble aan de totale maansverduistering, verschenen in the Astronomical Journal. Bron: Hubble.

Share

Speak Your Mind

*