3 december 2024

Barnard 92…..een heerlijk koele donkere stofwolk!!

Barnard 92 en M24 in Boogschutter

Yep…dames en heren….”this is the place to be at the moment”..eh… tenminste, als je wilt ontsnappen aan die verschrikkelijke kolere-hitte van de afgelopen veels te lange ruim een week…Barnard 92 in het sterrenbeeld Boogschutter, jawel!! Althans uw nedrige lichtelijk neurotische astroblogs scribent, die absoluut niet tegen dit soort van “lekker zomerweer….yeah right”….bestand is, zou nu toch echt voor een enkele UFO-obduction-reis richting dit, zich op zo’n 10 000 lichtjaar bevindende, object kiezen om toch maar even (tijdelijk) aan ons tropisch en ook nog eens redelijk corona-gek klein kikkerlandje te mogen ontsnappen.

Schielijk achter mijn laptoppie gezeten onder een nog enigszins koele steen in het Dordtse kan ik dit, op dit moment heftig diepgewortelde, verlangen met slechts één kort luid en duidelijk zinnetje omschrijven…: “Het is er zo heerlijk koel bij Barnard 92”!!!!!
Barnard 92 is een zogenaamde interstellaire donkere stofwolk van hetzelfde soort als bijvoorbeeld de beroemde Paardekopnevel en de zogenaamde “great rift nebula”….deze laatste is die hele grote langwerpige donkere stofband die het gedeelte van onze melkweg gelegen in het sterrenbeeld Zwaan in tweeën deelt.

Op plaatsen waar het genoeg donker wordt om de melkweg echt goed te kunnen zien, zie je dat over de hele lengte van het sterrenbeeld Zwaan er een stuk van de Melkweg als het ware lijkt te “ontbreken”. Vroegâh dachten het te veel aan heren en het te weinig aan dames in de sterrenkunde dat dit gebieden in ons platte pannekoek-sterreneiland waren met veel minder sterren …..alwaar je zo door de spiraalarmen van ons melkwegstelsel heen kon kijken,  zo de intergalactische ruimte in.

Ene Edward Barnard, een in 1857 onder zeer armoedige omstandigheden in Nashville, Tennessee geboren self made observaholic astronoom, kwam na vele vele, onder moeilijke omstandigheden gedane, waarnemingen er achter dat deze ogenschijnlijke “zwarte gaten” echter helemaal geen sterloze gaten in de Melkweg waren maar grote donkere stofwolken die ons het uitzicht op de erachter gelegen (Melkweg) sterren benamen.
Barnard 92, te vinden in het Messierobject M24 zijnde niet een echte open sterrenhoop maar een toevallig opvallend zeer sterrijk gebied gelegen in het sterrenbeeld Boogschutter in de richting van het centrum van ons Melkwegstelsel, was één de eerste donkere stofwolkobjecten die Barnards aandacht trok.

Het object heeft heel lang de (bij)naam “Black hole nebula” gehad omdat er toen nog gedacht werd dat dit soort donkere “lege” plekken in sterrijke spiraalarmen als het ware gaten waren waardoor je naar de donkere hemelachtergrond van de achterliggende intergalactische wereldruimte kon “gluren”.
Het toevallig maffe is trouwens dan wel weer het feit dat we richting Barnard 92 (en 93…net buiten beeld) en M24 kijkende toch door een echt soort van “gat” blijken te kijken.

De sterren van “sterrenhoop Messier 24” blijken namelijke een flink stukkie (helder!) blauwer van kleur te zijn dan hun (door donker stof gedimde!) geelrode collega omgevingssterren. Richting Barnard 92/M24 blijkt het aandeel aan dit (rood) licht absorberend donker stof (“interstellar reddening” genaamd in profi astro-lingo) toevalligerwijze hier even veel minder te zijn en daardoor als het ware een “interstellair kijkgat” te vormen naar de achter “onze” lokale “Boogschutter-spiraalarm” gelegen “Norma-spiraalarm”. Norma is een zuidelijk halfrond sterrenbeeld…..ofwel….de juist afwezigheid van donker stof zorgt hier voor een soort van galactisch piepshowgat!!

Later toen de echte zwarte gaten op het astro-toneel verschenen heeft men deze (bij)naam van Barnard 92…”the black hole nebula” doelbewust in de vergetelheid doen laten geraken.
Deze koele donkere stofwolken bestaan voornamelijk uit een “mist” van hele kleine koolstof, zuurstof en stikstof deeltjes….waarbij koolstof de overhand heeft. Deze kleine deeltjes zijn heel goed in het tegenhouden en verstrooien van (hoogenergetische) fotonen…..ofwel sterlicht. Het licht van de achter deze wolken gelegen sterren worden door deze wolken geabsobeerd en daarna weer de interstellaire ruimte ingezonden in een golflengte niveautje lager. Dit gegeven houdt in dat dit soort koele donkere stofwolken in zichtbaar licht onzichtbaar zijn…tenzij ze toevallig op dezelfde gezichtslijn liggen met een sterrenrijk achtergrond gebied….

In het infrarode gebied van het EM-spectrum zijn deze donkere stofwolken echter wel behoorlijk helder. Vanaf Moeder Aard zijn, omdat infrarood vanaf “de grond” heel lastig is waar te nemen, dit soort objecten dus alleen maar goed te zien tegen “een leuk achtergrondje”…..om de Barnard catalogus “helemaal compleet” gemaakt te krijgen moest er toevlucht worden gezocht tot de geneugten van de ruimtevaart middels verscheidene Infrarood ruimte observatoria.

Afijn…tot zover mijn “astrogeneuzel” aangaande dit onopvallende zwarte vlekkie tegen een grappig sterrenrijk hemelachtergrondje met nog deze mededeling dat ook dit kiekje werd gemaakt met de 500mm F8 telelens op de EQ6 en dat ik voor deze opname maar 1 subje van 5 minuten heb geschoten….Waarom zo weinig? Ik was het gejengel en geprik van al die hitsige horror Biesbosmuggen opeens helemaal zat!!

Ik zou ongetwijfeld nog veel meer kunnen en moeten(??) vertellen over dit “duistere object”….maarre….mijn hersens zijn wederom aan de kook geraakt….enne…derhalve, voordat ik echt ga “hittestress-raaskallen” gooi ik nu echt heel resoluut het blogbijltje erbij neer. U zijt allen van harte gegroet en tot ziens in koelere tijden.

Share
Over Jan Brandt

Speak Your Mind

*