19 maart 2024

Vijf nieuwe sterren bij Sgr A* ontdekt, waaronder twee mogelijke ‘squeezars’

Enkele sterren vlak bij Sgr A* (die met een groen kruis is aangegeven). Credit; Florian Peissker.

Eerst hadden we ster S2 waarvan we dachten dat ‘ie het dichtste bij Sagittarius A* kwam, het superzware zwarte gat in het centrum van het Melkwegstelsel. Vorig jaar bleek echter dat S62 dichterbij Sgr A* (de afkorting van Sagittarius A* ) komt dan S2. En nu zijn daar maar liefst vijf S-sterren ontdekt, die nog dichterbij S2 staan: S4711, S4712, S4713, S4714 en S4715. Ze zijn ontdekt door een team van sterrenkundigen onder leiding van Florian Peissker (Universiteit van Keulen), dat ook al S62 ontdekte, net als nu met de NACO en SINFONI instrumenten van de VLT in Chili. Van het vijftal nieuw ontdekte sterren vlakbij Sgr A* zijn er twee bijzonder: S4711 en S4714. S4711 omdat ‘ie een omloopbaan van 7,6 jaar blijkt te hebben en da’s de kortste omloopbaan om Sgr A* die we nu kennen – S62 draait in 9,9 jaar om het superzware zwarte gat. En de andere bijzondere, S4714, blijkt de ster te zijn die het dichtste in de buurt van Sgr A* komt. Z’n omloopbaan is langer dan die van S4711, 12 jaar om precies te zijn. Maar die baan is zeer excentrisch (zeer langgerekt), de eccentriciteit bedraagt maar liefst 0,985 (op een schaal van 0 tot 1, 0 is een perfecte cirkel, 1 betekent niet meer terugkeren). S4714 komt tot 1,9 miljard km van het zwarte gat, een nadering die geen andere ster ‘m nadoet.

De banen van S-sterren vlakbij Sgr A*. Credit: FLORIAN PEISSKER ET AL., APJ, 899:50 (2020).

Dat peribothron van S4714, het punt in z’n baan dat ‘ie het dichtste bij het zwarte gat staat, wordt in 2029 bereikt. Dan zal de ster een snelheid van maar liefst 8% van de lichtsnelheid hebben, 24.000 km/s. Daarmee is ‘ie dan direct de snelste ster die ooit door het Melkwegstelsel vloog. En dat niet alleen bij die snelheid vinden ook relativitstische effecten plaats, zoals tijddillatatie, Schwarzschild en Lense-Thirring precessie. Bij die volgende passage over negen jaar willen ze die effecten uitgebreid gaan meten. Peisker en z’n team denken dat S4711 en S4714 de eerste echte kandidaten zijn van zogeheten ‘squeezars’, hypothetische sterren die al in 2003 werden geopperd. Squeezars zouden sterren zijn die met een sterk excentrische baan zo dicht in de buurt van een superzwaar zwart gat komen dat ze door de getijdewerking van het zwarte gat ‘geknepen’ worden en dan tijdelijk meer licht gaan uitstralen. Hier het vakartikel over de ontdekking van de sterren vlakbij Sgr A*. Bron: Science Alerts + Starts with a Bang

Share

Comments

  1. Als S4714 tot op 1,9 miljard km van Sgr A* komt, dan is dat zowat de afstand van ergens tussen Saturnus en Uranus tot de Zon. Beredicht, gelet op die ruim 4 miljoen zonnemassa’s! Ik begrijp het woordje squeezar plots een stuk beter.

  2. Ja, je snapt dat de bewoners van een planeet bij S4714 ‘m dan even zullen knijpen. Overigens is tijdens die passage vlak langs het zwarte gat tijdens het peribothron de tijddillatatie echt groot. Een uur op die planeet zou bij ons op aarde 100 minuten duren, zo groot is het verschil als ze 8% van de lichtsnelheid hebben.

  3. Is dat verschil niet wat groot, met “maar” 8% van de lichtsnelheid? Die tijdrekeffecten worden toch vooral substantieel “in de buurt van” de lichtsnelheid?

  4. Zouden ze het de Broglie effect kunnen zien bij die hoge snelheid en relatief enorme massa? golflengte = h/mv. link:https://en.wikipedia.org/wiki/Matter_wave

Speak Your Mind

*