Het restant van Kepler’s supernova. Credit: NASA/CXC/Univ of Texas at Arlington/M. Millard et al.
In oktober 1604 verscheen er een supernova aan de hemel in het sterrenbeeld Slangendrager (Ophiuchus). Johannes Kepler schreef over ‘de nieuwe ster’ een boekje, genaamd De Stella Nova in Pede Serpentarii, et … … Trigono Igneo en daarom wordt de supernova ook wel Kepler’s Supernova genoemd, ook al had hij geen idee wat het voor een object was. Nu ruim 400 jaar later blijkt het restant van de supernova, die een type Ia supernova was (een exploderende witte dwerg 20.000 lichtjaar verderop, die door massatoevoer van een begeleider te zwaar werd), onverminderd snel uit te dijen. Met de Chandra röntgen-ruimtetelescoop van de NASA hebben ze in 2000, 2004, 2006, 2014 en 2016 waarnemingen gedaan aan het restant en dat blijkt met een snelheid van soms wel 37 miljoen km/uur uit te dijen. Niet alle delen van het restant gaan even hard, maar aan de hand van 15 herkenbare ‘knopen’ in het restant kon men de snelheden van die knopen meten en die bleken maximaal dus 37 miljoen km/u te gaan, da’s 25.000 keer de geluidssnelheid op aarde. De gemiddelde snelheid van de knopen is 16 miljoen km/u.
Credit: NASA
De snelheid van de knopen in het restant kon men meten door met Chandra spectra te maken van de knopen en daaruit de driedimensionale snelheid ten opzichte van de aarde te meten (zie afbeelding hierboven). Uit de metingen blijkt het restant asymmetrisch uit te dijen. Met name bij het ‘oor’ aan de rechterkant van het supernovarestant worden zeer hoge snelheden gehaald. Het zou kunnen dat de supernova van 1604 zeer krachtig was en dat daardoor de snelheid van de uitdijing 400 jaar na dato nog steeds zo snel is, maar het zou ook kunnen zijn dat het gas en stof in de omgeving nogal opeengehoopt is en dat het uijtdijende gas grotendeels ongehinderd z’n gang kan gaan, daar waar het tussen die opeenhopingen door schiet. De snelst bewegende knopen zie je in de video hieronder.
Hier een vakartikel over de knopen in het restant van de supernova. Hieronder tenslotte nog een video over de uitdijing van het restant van Kepler’s supernova.
Bron: Chandra.
