3 december 2024

Magnetische reconnectie waargenomen in de jet van quasar 3C279

Voorstelling van de jet van quasar 3C279, waarin magnetische reconnectie plaatsvindt. Credit: Amit Shukla / Indian Institute of Technology Indore

Met de Event Horizon Telescope (EHT) werd niet alleen de allereerste foto gemaakt van een superzwaar zwart gat (M87* a.k.a. Powehi), maar ook heeft men er waarnemingen gedaan aan de quasar 3C279, net als M87 ook in het sterrenbeeld maagd gelegen. Bij M87* was men in staat met de EHT de schaduw van het zwarte gat te fotograferen, april vorig jaar kregen we wereldwijd die beroemde foto ervan te zien. Uit de waarnemingen aan 3C279 bleek echter nog iets interessants, namelijk dat op een afstand van duizenden keren de straal van de schaduw de kern van de energierijke jet of straalstroom, die vanuit de accretieschijf rondom het zwarte gat naar twee tegengestelde kanten de ruimte in schiet, plotseling in helderheid toeneemt. Zo’n jet zit vol met plasma en die kan als ware het door een nauwe schoorsteen duizenden lichtjaren lang zijn en hoogenergetische deeltjes de ruimte in schieten. Hoe kan dat, da’s de grote vraag die de sterrenkundigen hebben.

Een korte animatie van een magnetische reconnectie, die met het vrijkomen van veel energie gepaard kan gaan. Credits: NASA/Goddard/Conceptual Image Lab

Onderzoek met NASA’s Fermi-LAT satelliet door Amit Shukla (Julius-Maximilians-Universität in Beieren) laat nu zien dat de zogeheten magnetische reconnectie een rol speelt in die oplichtende delen van de jets van een zwart gat. Da’s een bekend fenomeen in de sterrenkunde bij situaties met een sterk magnetisch veld, in de atmosfeer van de zon en het plasma wat daar wordt uitgestoten is ook magnetische reconnectie waargenomen – sterker nog: enkele satellieten van de NASA zijn al eens door zo’n magnetische reconnectie gevlogen. De onlangs met de Solar Orbiter ontdekte ‘kampvuren‘ op het oppervlak van de zon hebben daar ook vermoedelijk mee te maken. En nu dus ‘relativistische’ magnetische reconnectie in de jet van quasar 3C279.

Boven: het oplichten van een mini-jet bij 3C279. Onder: het model dan Shulka van de jet heeft. Credit: Amit Shukla / Indian Institute of Technology Indore

Bij zo’n magnetische reconnectie komt de energie, die in het magnetisch veld zit, plotseling vrij, bij de zon in de vorm van kampvuren, bij 3C279 in de vorm van oplichtende mini-jets. De deeltjes in de jet worden dan op een tijdschaal van enkele tientallen minuten versneld en geven gammastraling af, hetgeen is waargenomen met de LAT camera van de Fermi satelliet. Het magnetisch veld remt dichtbij de rotatie van de accretieschijf rondom het zwarte gat af en de rotatie-energie die het daarbij opbouwt komt bij de magnetische reconnectie weer vrij in de vorm van deeltjes en gammastraling. Hier het vakartikel over de waarnemingen met Fermi aan 3C279, verschenen in Nature. Bron: Eurekalert.

Share

Comments

  1. Kijk pok naar Cygnus A, dat zijn ook drie zwarte gaten op een rechte lijn. (Herbig Haro systeem) Q FFF Theorie.

  2. Dat lego idee heb je goed gezien.
    Eerst wordt een ster tussen twee BHs gemaakt waarna een galaxy onstaat door twee S novas, die weer HHs vormen, en zo meersere sterren in de groep.

  3. het Lego idee is dat de bigbang grote brokken strings (zwarte gaten) uitspuugt met string verdamping als groeiend vacuüm
    die ZGs make tweeaantwee Herbig Haro systemen met een giga ster ertussen.
    Die explodeerde en maakte eerste nevel met kleinere zwarte gaten die weer het zelfde doen.En zo verder.

    • Je vervangt observaties voor bedenksels. Wat jij beschrijft is echt nergens te zien en ook inherent tegenstrijdig en fysisch onmogelijk. Ik vind het wel een uniek bedenksel maar natuurkundig slaat het nergens op. Er wordt op magische wijze een “giga” (???) ster gemaakt, uit het niets zijn er dan twee supernova’s en tadaa, er is een sterrenstelsel. Ook weer magisch.

      Supernova’s vormen geen HH-objecten. Wanneer dringt het bij je door dat astronomisch jargon al iets betekent en dat je door het stelselmatig verkeerd te gebruiken alleen maar verwarring zaait? Of reken je daar juist op?

    • Het beeld van Lego is zo aantrekkelijk omdat van een systeem meerdere afmetingen bekend zijn.
      Dat geldt ook voor Herbig Haro systemen. Voor vroege galaxies en latere kleinere sterren. En zelfs “failed stars”

  4. Ik dacht heel even dat het om magnetische re-connectie ging dat bij samensmelting EM straling zou veroorzaken. Dat men door dit lichtverschijnsel in het duister tast is nog geen reden om van topic te veranderen lijkt mij 🙂

    • Nico, ik heb geen zin om jij-bakken te verkopen maar ik zie jou ook wel eens off topic gaan. Dat kan toch ook wel af en toe? En ik heb goede redenen om toch (nu en dan) te reageren. Als Arie het niet wil, hoor ik het vanzelf.

      Ik lees soms de grootste flauwekul in de comments op websites over astronomie/kosmologie en niemand die er tegenin gaat. Soms lees ik daar dan nog iets als “Interessant, ik heb nooit geweten dat het zo zat” onder van iemand die overduidelijk interesse heeft in astronomie maar niet de kennis heeft vergaard om te zeggen wanneer iets echt onzin is. Omdat ik zelf mensen naar Astroblogs verwijs, wil ik niet dat ze hier “kennis” opdoen die er, laat ik het makkelijk houden, momenteel niet is.

      Ook weet ik dat Arie op zich wel een podium wil geven aan iedereen, dus ook HTK-kosmologen, dus ruimte om te reageren is er dan ook.

      Maar goed, ik laat het hier bij.

Speak Your Mind

*