Impressie van de enorme halo rondom het Andromedastelsel, als we dat met onze ogen aan de hemel zouden kunnen zien. Het Andromedastelsel zelf is het kleine schijfje in het midden van de halo. NASA, ESA, J. DePasquale and E. Wheatley (STScI), and Z. Levay (background image).
Sterrenkundigen hebben met behulp van de Hubble ruimtetelescoop de enorme halo van geïoniseerd gas rondom het Andromedastelsel (M31) verder kunnen bestuderen. Daaruit is naar voren gekomen dat de halo, die in 2015 al eens eerder werd bestudeerd, uit twee afzonderlijke delen bestaat, twee schillen als het ware óm het Andromedastelsel. De binnenste schil reikt tot een half miljoen lichtjaar en het gas is er erg complex en dynamisch, vermoedelijk doordat er een sterke interactie is met gas dat door supernovae vanuit de schijf van het Andromedastelsel in de halo wordt geblazen. Daarbuiten bevindt zich nog een andere schil, die meer homogeen is en die ook veel heter is dan de binnenste schil. Die schil reikt 1,3 miljoen lichtjaar, op sommige plekken zelfs 2 miljoen lichtjaar ver. Bedenk dat het Melkwegstelsel en het Andromedastelsel zo’n 2,5 miljoen lichtjaar van elkaar af staan, dus grote kans dat de halo’s van de twee buurstelsels elkaar al raken.
Impressie van de halo en de 43 quasars achter de halo. Credits: NASA, ESA, and E. Wheatley (STScI).
Het licht van de halo van het Andromedastelsel is zo zwak dat zelfs Hubble het niet kan zien. Wat men deed was middels Project AMIGA (Absorption Map of Ionized Gas in Andromeda) met Hubble kijken naar 43 quasars, zeer ver verwijderde sterrenstelsels met een actief superzwaar zwart gat. Gezien vanaf de aarde staan de quasars achter het Andromedastelsel en diens halo. Als het licht van de quasars door de halo van het Andromedastelsel gaat wordt een deel ervan geabsorbeerd door het gas daar en dát kan Hubble wel waarnemen. Op die wijze kon men met Hubble’s Cosmic Origins Spectrograph (COS) de absorptie in het UV-deel van het spectrum meten en meer te weten komen over de halo rondom het Andromedastelsel. In de halo kwam men zware elementen tegen (metalen genoemd), hetgeen wijst op verontreiniging van het gas door de supernovae in de schijf van Andromeda, de producten van zware elementen. De halo blijkt zo groot te zijn dat als je als mens de halo met je blote ogen zou kunnen zien de halo drie keer zo groot zou zijn als het sterrenbeeld Grote Beer in de breedte. Hier het vakartikel over de waarnemingen aan de halo, verschenen in the Astrophysical Journal. Bron: NASA.
Exact dit had ik enige tijd geleden beweerd (lees: gebluft) op een forum, nadat gevraagd werd hoelang het zou duren voordat beide stelsels elkaar zouden raken. Blij dat dat inmiddels veilig is gesteld. 😉
De vraag is hoe men onderscheid kan maken tussen de absorptie door onze eigen Melkweg halo en die van Andromeda want er valt helemaal geen afstand te bepalen waar dat plaats vindt. Je ziet m.i. hoogstens een “sommatie gat” van de absorptie in die richting vergeleken met andere richtingen vanwege deze indirecte manier van meten….. @EHD proficiat!
Ja dat is een goede vraag. Ik denk dat het met gradaties gemeten wordt. De hoogste absorptie die ze gemeten hebben is die van het plasma van de binnenste schil van het Andromedastelsel plús het plasma van de halo van de melkweg, de één-na hoogste absorptie is die van de buitenste schil plus halo MW, de laagste absorptie is die van enkel de halo van de MW. Overigens zeggen ze in dat vakartikel dat de twee halo’s elkaar inderdaad overlappen (blijkt uit metingen aan geïoniseerd zuurstof, O VI) en dat het ‘Circumgalactic Medium’ van de MW net zo groot is als dat van het Andromedastelsel.
Ook quasars van de melkweg.? Dus ze staan niet allemaal achter anxromeda.?
Wat bedoel je met ‘quasars van de melkweg’? Quasars staan verspreid aan de hele hemel en ze staan zeer ver weg. 43 stuks daarvan staan gezien vanaf de aarde in de richting van de halo van het Andromedastelsel. Behalve die kijkrichting is er geen fysieke verbinding tussen de Melkweg, Andromedastelsel en de quasars.
Er lijken 5x lineaure strings waar te nemen vanuit andromed gezien.
Dat is fout vab mij bedankt.
Toch interessant hoe sommige de quasars lineair gegroepeerd zijn.
Ze lijken wellicht gegroepeerd. Maar als je een paar miljard lichtjaar verderop gaat kijken, staan ze helemaal niet op een lijn. Net zoals de sterrenbeelden zoals wij die kennen er totaal anders uitzien voor wie er op 5000 lichtjaar van de aarde naar kijkt.
Mee eens @June, we zitten weer op 1 lijn…