Impressie van de enorme halo rondom het Andromedastelsel, als we dat met onze ogen aan de hemel zouden kunnen zien. Het Andromedastelsel zelf is het kleine schijfje in het midden van de halo. NASA, ESA, J. DePasquale and E. Wheatley (STScI), and Z. Levay (background image).
Sterrenkundigen hebben met behulp van de Hubble ruimtetelescoop de enorme halo van geïoniseerd gas rondom het Andromedastelsel (M31) verder kunnen bestuderen. Daaruit is naar voren gekomen dat de halo, die in 2015 al eens eerder werd bestudeerd, uit twee afzonderlijke delen bestaat, twee schillen als het ware óm het Andromedastelsel. De binnenste schil reikt tot een half miljoen lichtjaar en het gas is er erg complex en dynamisch, vermoedelijk doordat er een sterke interactie is met gas dat door supernovae vanuit de schijf van het Andromedastelsel in de halo wordt geblazen. Daarbuiten bevindt zich nog een andere schil, die meer homogeen is en die ook veel heter is dan de binnenste schil. Die schil reikt 1,3 miljoen lichtjaar, op sommige plekken zelfs 2 miljoen lichtjaar ver. Bedenk dat het Melkwegstelsel en het Andromedastelsel zo’n 2,5 miljoen lichtjaar van elkaar af staan, dus grote kans dat de halo’s van de twee buurstelsels elkaar al raken.
Impressie van de halo en de 43 quasars achter de halo. Credits: NASA, ESA, and E. Wheatley (STScI).
Het licht van de halo van het Andromedastelsel is zo zwak dat zelfs Hubble het niet kan zien. Wat men deed was middels Project AMIGA (Absorption Map of Ionized Gas in Andromeda) met Hubble kijken naar 43 quasars, zeer ver verwijderde sterrenstelsels met een actief superzwaar zwart gat. Gezien vanaf de aarde staan de quasars achter het Andromedastelsel en diens halo. Als het licht van de quasars door de halo van het Andromedastelsel gaat wordt een deel ervan geabsorbeerd door het gas daar en dát kan Hubble wel waarnemen. Op die wijze kon men met Hubble’s Cosmic Origins Spectrograph (COS) de absorptie in het UV-deel van het spectrum meten en meer te weten komen over de halo rondom het Andromedastelsel. In de halo kwam men zware elementen tegen (metalen genoemd), hetgeen wijst op verontreiniging van het gas door de supernovae in de schijf van Andromeda, de producten van zware elementen. De halo blijkt zo groot te zijn dat als je als mens de halo met je blote ogen zou kunnen zien de halo drie keer zo groot zou zijn als het sterrenbeeld Grote Beer in de breedte. Hier het vakartikel over de waarnemingen aan de halo, verschenen in the Astrophysical Journal. Bron: NASA.
