Site pictogram Astroblogs

Waarneming van zwart gat dat ster opeet wijst op snelle vorming accretieschijf

Fragment uit de simulatie van een snelle formatie van een accretieschijf na een TDE. credit: Jamie Law-Smith and Enrico Ramirez-Ruiz

Dat sterren of planeten soms te dicht bij een zwart gat komen en dan in korte tijd worden verslonden is vaker door sterrenkundigen waargenomen, we noemen die dramatische gebeurtenissen ’tidal disruption events’ (TDE’s). Dat gaat meestal gepaard met een grote uitbarsting van energie van de omringende accretieschijf, meestal in de vorm van optisch licht en UV-straling, soms in de vorm van energierijke röntgenstraling. Soms röntgenstraling, maar niet altijd. De vraag was waarom dat laatste niet altijd het geval is, want bij zo’n gebeurtenis, waarbij in korte tijd een complete zon in een zwart kan kan eindigen, zou je röntgenstraling verwachten. Is het omdat we in plaats van een accretieschijf straling zien van de brokstukken van de uiteengevallen ster en die brokstukken alleen optische en UV-straling uitzenden? Of komt het omdat de TDE leidt tot de snelle vorming van een nieuwe accretieschijf en deze de röntgenstraling blokkeert? Dat laatste idee werd in 2018 geopperd en er werd ook nog een voorspelling aan gekoppeld: als je na een TDE emissie van waterstofgas zou zien met een dubbele lijn in het spectrum dan zou dat wijzen op een pas gevormde roterende accretieschijf. Afijn, de voorspelling is uitgekomen, zo’n dubbele waterstoflijn is waargenomen en wel bij de TDE geheten ‘AT~2018hyz (ASASSN-18zj)’.

Model van de vorming van een accretieschijf bij TDE AT 2018hyz. De röntgenstraling (zwarte pijlen) kunnen alleen via de ‘funnels’ onder en boven wegkomen. credit: Tiara Hung

Het röntgenlicht dat door de TDE geproduceerd wordt is er wel, maar het bereikt ons niet vanwege de dikke ‘optische winden’ van de snel gevormde elliptische accretieschijf. Hier het vakartikel over de waarnemingen aan AT 2018hyz, te verschijnen in The Astrophysical Journal. Bron: UCSC.

FacebookTwitterMastodonTumblrShare
Mobiele versie afsluiten