29 maart 2024

Seismometer van NASA’s InSight lander meet zonsverduisteringen op Mars

De seismometer van inSight. Credit: NASA/JPL

Met NASA’s InSight houdt men het binnenste van Mars in de gaten met diverse instrumenten, zoals met een in Zwitserland gebouwde seismometer. Maar wat blijkt nu: die meet niet alleen bevingen vanuit het binnenste van Mars, maar ook… zonsverduisteringen! Als het maantje Phobos gezien vanaf de lokatie van Insight op Mars voor de zon langs schuift dan blijkt de lander ietsje te kantelen, niet veel, maar wel meetbaar. Vanaf ieder punt op Mars schuift Phobos ongeveer één keer per jaar voor de zon langs. Op de lokatie van Insight in de regio Elysium Planitia gaat Phobos van west naar oost in ongeveer vijf uur. Als Phobos voor de zon langs schuift gebeurt dat niet één keer, zoals op aarde bij zonsverduisteringen het geval is, maar een tot zeven keer in een tijdsbestek van drie dagen. Als Phobos dat voor de zon langs schuift wordt slechts een klein deel bedekt – totale zonsverduisteringen komen niet voor op Mars – en ze duren slechts 30 seconden. Dat levert niet alleen een korte dip op in de lichtsterkte van de zon, maar zorgt ook voor een tijdelijke daling van de temperatuur, hetgeen eerder al is gemeten op Mars. Maar nu blijkt InSight dus ook vanuit Mars’ binnenste de zonsverduisteringen te kunnen meten.

Impressie van Mars en Phobos. Credit: jihemD/Wikimedia Commons/ CC BY-SA 3.0

In april 2019 was er weer zo’n serie zonsverduisteringen vanuit Elysium Planitia en die bleek zowel door de seismometer als magnetometer te zijn geregistreerd. De seismometer mat een kanteling naar één richting, die zeer klein was (10^-8), vergelijkbaar met een munt die je neerlegt en aan één kant er twee zilveratomen onder doet, zodat ‘ie helt. Men denkt dat het komt omdat de grond door de zonsverduistering ietsje afkoelt en daardoor iets vervormt, hetgeen niet overal even gelijk gaat. Een infrarood sensor van InSight kon meten dat de grond tijdens de zonsverduistering twee graden afkoelde. Het ‘koudefront’ drong hooguit een micro- of millimeter de grond in, maar dat was genoeg om voor de vervorming te zorgen. Zo’n registratie van een zonsverduistering door een seismometer is op aarde ook al eens gedaan, in een verlaten zilvermijn in het Duitse Zwarte woud. Dat ook de magnetometer de zonsverduistering registreerde had een andere oorzaak: door de verduistering nam de hoeveelheid stroom af die de zonnecellen van Insight produceren en die afname werkte door in de magnetometer. De metingen aan de zonsverduistering met de seismometer van InSight wil men gebruiken om meer te weten te komen over de baan van Phobos én over het binnenste van Mars. Bron: Phys.org.

Share

Speak Your Mind

*