Goud komt toch niet van neutronensterren. Maar waar komt het dan wel vandaan?

Periodieke tabel met de oorsprong van de elementen. Goud is AU (atoomnummer 79). Credit: Content: Chiaki Kobayashi et al Artwork: Sahm Keily

Op 17 augustus 2017 werden door de LIGO- en Virgo detectoren zwaartekrachtgolven ontdekt van GW170817, een paar neutronensterren die met elkaar botsten en samensmolten. Naast de rimpels in de ruimte zag men van de botsende neutronensterren ook vele vormen van elektromagnetische straling en de uitkomst van onderzoek daaraan was dat neutronensterren werden gezien als dé bron van goud in het heelal. Maar vervolgonderzoek door sterrenkundigen van het Australische ARC Center of Excellence for All Sky Astrophysics in Three Dimensions (ASTRO 3-D) onder leiding van Chiaki Kobayashi (Universiteit van Hertfordshire) laat zien dat het toch anders is. Neutronensterren blijken wel iets van goud te kunnen produceren, maar niet zoveel als gedacht. OK, geen neutronensterren als bron van goud. Wat is dan wel de hofleverancier van dit blinkende spul?

Impressie van twee botsende neutronensterren. Credit: National Science Foundation/LIGO/Sonoma State University/A. Simonnet.

De oerknal zelf kan het niet zijn, want die leverde alleen de lichtste elementen waterstof, helium en lithium op. Zwaardere elementen tot en met ijzer worden in (zware) sterren gemaakt. Van alles zwaarder dan goud werd gedacht dat neutronensterren die zouden kunnen maken, als ze ontstonden na supernova-explosies en bij samensmeltingen met andere neutronensterren, maar dat blijkt dus veel minder het geval te zijn. Kobayashi en haar team komen hierop door toepassing van nieuwe modellen van sterevolutie met behulp van computers. Daarbij keken ze overigens niet alleen naar goud, maar naar de ontstaanswijze van alle elementen, behalve waterstof. Het blijkt dat er niet één element is dat door slechts één bepaald type ster wordt gevormd, maar dat alles een mix van mogelijke bronnen heeft. Voor goud lijkt er een andere voornaamste bron te zijn, een zeldzaam soort supernova, die heel snel roteert en die zeer krachtige magneetvelden genereert. De hoeveelheid botsingen van neutronensterren zou gewoon te laag zijn om de hoeveelheid goud en andere zware elementen in de Melkweg te kunnen verklaren. Hier het vakartikel, verschenen in the Astrophysical Journal. Bron: Phys.org.

Gerelateerde Astroblogs:

J0927 en J1235, de twee snelst bewegende sterren in het Melkwegstelsel ‘Groen monster’ was er al voordat Cassiopeia A ontplofte Het zwarte gat in de microquasar SS 433 werkt als een kosmische deeltjesversneller