Sterrenkundigen zijn erin geslaagd om voor het eerst een directe meting te maken van de afstand van een snelle radioflitser. Dat deden ze met de Very Long Baseline Array (VLBA), een serie aaneengeschakelde radiotelescopen in de VS. Het gaat om ‘Fast Radio Burst’ (FRB) XTE J1810-197, die al in 2003 werd ontdekt, maar waarvan pas recent werd vastgesteld dat ‘ie in onze eigen Melkweg gelegen is (niet te verwarren met de snelle radioflitser SGR 1935+2154, waarvan óók onlangs bleek dat ‘ie in de Melkweg ligt). Het gaat om een neutronenster met een extreem krachtig magnetisch veld, een magnetar genaamd. Met de VLBA konden ze de parallax van de magnetar bepalen, een klassieke methode met eenvoudige trigonometrie om nabije afstanden van objecten te bepalen. Hierbij maakt men gebruik van de baan van de aarde, die op één moment in het jaar een verschillende positie van de magnetar laat zien ten opzichte van een half jaar later (zie de afbeelding hieronder).
Daarmee konden ze zien dat de magnetar iets verschuift ten opzichte van verder weg staande sterren in de loop van een jaar. De afstand tot XTE J1810-197 die hiermee kon worden bepaald bedraagt ongeveer 8100 lichtjaar, ruim binnen de ‘grenzen’ van ons Melkwegstelsel. Dat betekent dat de magnetar die deze kortstondige radioflits heeft veroorzaakt goed onderzocht kan worden. Hier het vakartikel over de waarnemingen aan de magnetar in ons Melkwegstelsel, verschenen in the Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Bron: Eurekalert.
Binnenkort gaat dit ook met de James Webb telescoop en online… “iets” minder nauwkeuring met maar 1,5 miljoen km parallax, maar wel super snel.