19 maart 2024

NGC 663 & M72, “Karel Appel astrofotografie……”

NGC 663, open sterrenhoop in Cassiopeia

enne…. met de kreet “Karel Appelfotografie” wens ik te refereren aan hoe de beroemde kunstenaar Karel Appel ooit zijn manier van werken schijnt te hebben omschreven…”Ach, ik rotzooi maar wat aan”. Deze opmerking is mij ooit heel lang geleden op de basisschool ter oren gekomen toen een (kl…piep…tzak) van een leraar mijn noeste rekenhuiswerk met deze manier van werken meende te moeten omschrijven.

Nu is Karel Appel bepaaldelijk geen kleine onbetekenende knakker als het gaat om zijn, me dunkt, imposante reputatie die hij heeft opgebouwd in zijn tak van sport….en dus……zou, in theorie,  een vergelijking c.q. gelijkstelling van werkwijzes als een plezant compliment kunnen worden opgevat jegens het niveau van het door mij gemaakte huiswerk…..maarre….de bittere waarheid is natuurlijk dat meneer de (kl….piep…tzak) leraar en den schrijver dezes toendertijd minimaal een universum uit elkaar lagen als het ging om de interpretatie van het door mij gemaakte huiswerk. Tja…enne.. wie in dezes het gelijk aan zijn zijde heeft gehad laat ik maar over aan het oordeel van de wijze geschiedschrijvers van de toekomst!!

Maar goed,  met die alhier bewust gebezigde Karel Appel kreet bedoel ik vooral dat ik de afgelopen tijd heerlijk heb lopen “aanrotzooien” met verschillende configuratie’s van astrofoto-speelgoed. Normaal gesproken is mijn glorieuze standaard astrofotografie werkpaard mijn brave 20cm High spec (1/8 lambda) F6 Orion Optics  Newton (plus gemodificeerde Canon 1000D) gemonteerd op de (oude zwarte) skywatcher EQ6….maarre…aangezien ik de laatste tijd effe helemaal in de “Maksutov-mood” ben,  is nevenstaande plaatje van de, in het sterrenbeeld Cassiopeia gelegen, open sterrenhoop NGC 663 derhalve deze keer  geschoten met de 10cm F10 grote Maksutov, welke samen met de Lacerta Mgen autoguider rotsvast gemonteerd waren op de EQ6 voor  een fijn avondje hemelfotonen vangen onder een wederom kraakheldere coronahemel.

Nu is dit trouwens op zich niet echt een primeur, daar  ik deze combi  al eens eerder heb uitgeprobeerd…maar omdat ik toen nog met de hand al mijn woeste noeste volgwerk deed was lang(er) belichten zeg maar eh…”een dingetje”….een vervelend vermoeiend ondoenlijk “dingetje” wel te verstaan!!. Deze Maks heeft namelijk een behoorlijk “slome” openingsverhouding van slechts F10…..10cm kijkeropening plus 100cm brandpuntsafstand geeft een (langzame) openingsverhouding van F10. Meteen toch maar weer even voor alle duidelijkheid….visueel maakt die “slome” openingsverhouding van F10 niets uit….de vaak gebezigde kreten “lichtzwakke planetenkijker versus lichtsterke deep sky kijker” is (nog steeds) een, uit de jaren dertig van de vorige eeuw stammend hardnekkig in astroland rondzwervend,  “optisch brood aap”……

Toen waren er namelijk nog geen (goede) groothoek lange brandpuntsafstand-oculairen voor heel lage vergrotingen beschikbaar voor de amateurastronoom zoals de al die variaties aan (peperdure megagrote) “Nagler-achtige” oculairen waar de gemiddelde huis, tuin en keuken amateurastronoom hedentendage  over kan beschikken. Met deze moderne wide field oculairen kan zelfs zoiets als een 10cm F20 lenzenkijker (de archetypische planetenkijker!!) veranderen in een fuzzy blobs vretende Richfield deep sky mean machine!! Lees de betere “optiekliteratuur” hier maar eens op na.

Fotografisch is het verschil tussen een F10 of een F6 telescoop echter WEL heel erg belangrijk en een zeer merkbaar “dingetje”, nou ja, zeg maar “DING”!!! Dit vanwege het substantiele verschil in de toe te moeten passen belichtingstijden die nodig zijn om met deze twee verschillende telescopen een éénzelfde te kieken object met een éénzelfde helderheid op de gevoelig plaat…eh..chip te krijgen. Met F10 objectief moet je echt veel langer belichten dan met een F6 objectief.  De 10cm F10 Maksutov heeft een brandpuntsafstand van 100cm tegen 120cm van 20cm F6 Newton. Als het dus gaat om afbeeldingsgrootte maakt het niet zoveel verschil uit of je Maks of de Newt gebruikt..maar…wat de toe te moeten passen belichtingstijden betreft ben je met de F10 Maks behoorlijk in het nadeel t.o.v. de F6 Newton…..maar ja, dat is nog steeds geen reden om zoiets, voor de lol ende nieuwsgierigheid,  niet eens een keertje uit te proberen….zeker omdat het vermoeidende volgwerk nu kan worden gedaan door de automaat!!

Nog een voordeeltje van de Maks t.o.v. de Newt is het significante verschil in handelbaarheid en gewicht. De 20cm Newton is een waar gewichtig bakbeest vergeleken met het hypercompacte lichtgewicht Maksutov optisch pretpakketje. Daar staat dan wel weer royaal tegenover dat het door mij persoonlijk ozo gehate verschijnsel van het beslaan van de optiek…..in dit specifieke geval van die grote karakteristieke Maksutov-meniscus (correctie)lens aan de voorkant……ook nu weer om de hoek kwam kijken.

Een super-irritant verschijnsel (vind ik) welke voor mij ooit eens de reden was om alweer na een maand een gezellig dure spiksplinter nieuwe (zwarte) C8 schmidt-cassegrain de deur uit te trappen. Bij dit soort kijkers, met volle diameter correctie-optiek aan de voorkant ontkom je niet aan het MOETEN nemen van allerlei voorzorgsmaatregelen zoals leip-lange dauwkappen, elektrische correctorplaatverwarmings-linten en/of zelfs het gebruik van een haardroger…..ik ben toch…grrr…..piep….piep…piep…een amateur astronoom en geen f….piep..ing kapper!!!

Nu heeft de 10cm Maks overigens van eigens al standaard een behoorlijk lange heel mooi soepel uitschuivende dauwkap….maarre…. helaas toch nog net niet afdoende om na 5 subjes van 8minuten niet geheel verschoont te blijven van een uiteindelijk toch nog enigszins licht aangeslagen meniscuslens. Overigens betrof dit slechts het laatste subje en bij het stacken en verder afwerken van dit alleraardigste kiekje van NGC 663 kon ik hiervan eigenlijk geen nadelige gevolgen bespuren.

Bij een volgende expeditie gaat er dus een (nog/leip) langere dauwkap mee en omdat het volgen met de automaat zo relaxed gaat kan/moet/mag er tevens ook (nog) wat langer belicht worden. Nu heb ik subjes van 8minuten toegepast maarre gezien de nog zeer bescheiden invloed van de lokale lichtvervuiling op het ruwe 8minuten-subje zou er zomaar eens nog een paar minuutjes extra bij kunnen, een volgende keer.  Oh ja….en heel belangrijk en heel fijn…..de sterpuntjes zijn nu eindelijk wel mooi rond, oh joy…oh joy!! Ofwel…het uitmekaar plukken van de kijkerbuis en het daarna woest loswurgen van de grote hoofdspiegel opsluitring heeft het gewenste resultaat opgeleverd…..weinig/geen astigmatisme meer, hoera!!!! De 10cmF10 Maks/EQ6/Lacerta Mgen combi gaat zeker een blijvertje worden!

Mijn laatste “experimentele astropretsessie” betrof een astrofoto-expeditie met mijn kleinere EQ3 montering in combinatie met de 10cm Maks en de Mgen autoguider. De 10cm Maks mag dan wel een lekker lichtgewicht gevalletje zijn, de EQ6 is dat daarintegen echter bepaaldelijk NIET. Het rondsjouwen en op de stalen zuil plaatsen van dit oerdegelijk maar pittig zwaar stuk bonk astro-volgijzer is altijd weer een ware sportschool-bezigheid…..niet ondoenlijk, maar toch altijd wel iets van een biscepskietelende uitdaging!!  Een EQ3 is echt heel veel lichter en daardoor eigenlijk veel meer in harmonie met de lichte Maksutov….EN….mijn EQ3 heeft de full GoTo upgrade en er zit ook nog eens een heuse autoguider-poort op de EQ3!!                                                                                                                                             

Omdat ik voor dit experimentje geen top-avond wilde “misbruiken” ben ik op pad gegaan op een half tot zwaarbewolke pruts-avond welke ik normaal lui hangend achter de kwelbuis zou hebben doorgebracht. En zie daar dus…een doelbewust gemaakt klotenplaatje a raison de 4 minuten gemaakt op een doelbewust uitgekozen klotenavond,  maar toch met het door mij zo gehoopte plezante resultaat….want, toegegeven niet gemakkelijk, maar toch zichtbaar een vaag vlekje voorstellende M72 en prima ronde sterpuntjes….leuk…leuk…leuk!!!!

Hmmm, zou ik nu hiermee tot de commercieel schokkende conclusie kunnen komen dat de aanschaf van een peperdure hyper de pieper montering eigenlijk een beetje een typisch gevalletje is van patserig geld over de balk meppen,  omdat een goedkoop gammel k…piep..t-monterinkje, maar dan wel strak in toom gehouden door een goede autoguider, net zo goede volgresultaten lijkt te kunnen geven als zo’n multiduizend-euro state of the art loodzwaar stuk volgijzer??? Zucht, ach… toen ik (vorige week…hihi!!) nog jong, dom en obstinaat was zou ik hierop natuurlijk volmondig “Ja” hebben gezegd…..maar ja,  je wordt ouder, wijzer en milder en dus hou ik het maar op het genuanceerde antwoord dat die zware high spec monteringen absoluut hun geld waard zijn…maarre….dat, mocht dit om wat voor redenen dan ook even niet wil lukken,  je ook met zo’n niet zo prijzig lichtgewicht volggevalletje uitgerust met een bescheiden kijkertje (een 15cm F5 Newton op een EQ3 bijvoorbeeld, mijn waarde astroblogs-collega Gert!!!)  best heel leuk kunt meespelen in de wondere wereld der astrofotografie!!

Afijn…..tot zover even mijn “Karel Appel astrofoto-experimentjes”…….toedelledokie!!

Share
Over Jan Brandt

Speak Your Mind

*