29 maart 2024

De halo van het Melkwegstelsel is ‘klonterig’

Credit: Christien Nielsen/Unsplash.

Sterrenkundigen van de Universiteit van Ioawa hebben door onderzoek ontdekt dat de halo van het Melkwegstelsel bestaat uit een heet gas dat ‘klonterig’ is (Engels clumpy) en dat continu wordt aangevuld met materie afkomstig van pasgeboren sterren en stervende sterren in de schijf van de Melkweg. De halo, ook wel het circumgalactic medium (CGM) genoemd, is onderzocht met HaloSat, een mini-satelliet die in mei 2018 vanuit het internationale ruimtestation ISS werd gelanceerd. Het is een röntgensatelliet, waarmee Philip Kaaret en z’n team keken naar de halo. Op basis van hun röntgen-waarnemingen aan het hete gas in de halo komen ze tot de conclusie dat de halo van de Melkweg een schijfachtige geometrie heeft. Er blijkt daarin ook een soort van kringloop plaats te vinden: materie die uitgestoten wordt door pasgeboren sterren én stervende sterren, zoals supernovae, komt in de halo terecht en vanuit de halo valt er omgekeerd ook weer materie (vooral gas) terug naar de Melkweg, waar het weer voeding geeft voor de vorming van nieuwe sterren. Het hete gas in de haloschijf ziet er klonterig uit, met een hoekgrootte van ongeveer 10° van de klonten.

Impressie van HaloSat. Credit: NASA

Niet bekend is of er buiten de schijfvormige halo nog een bolvormige buitense halo aanwezig is. Door de gegevens van de HaloSat te vergelijken met röntgenwaarnemingen van andere satellieten willen ze daar wel meer over te weten komen. Verder komt uit de waarnemingen naar voren dat een deel van de ‘ontbrekende materie’ wel eens opgeslagen zou kunnen zijn in de halo van sterrenstelsels. In het heelal bestaat slechts vijf procent uit gewone materie (‘baryonische materie’) en de rest is donkere materie en donkere energie. Van die gewone materie is een deel ook onvindbaar, dat wordt de ontbrekende materie genoemd (Engels: missing mass). Een deel is te vinden in het intergalactische medium, maar een deel zou dus ook kunnen zitten in het circumgalactic medium, om even bij de mediums te blijven. In Nature verscheen een vakartikel over de waarnemingen. Bron: Universiteit van Iowa.

Share

Speak Your Mind

*