29 maart 2024

Sterren centrale verdikking Melkweg het resultaat van één grote stervormingsgolf

Sterren in de centrale verdikking. CREDITS:
CTIO/NOIRLab/NSF/AURA/STScI, W. Clarkson (UM-Dearborn), C. Johnson (STScI), and M. Rich (UCLA)

Net zoals de meeste andere spiraalstelsels heeft het Melkwegstelsel een zogeheten centrale verdikking (Engels: ‘bulge’) in z’n centrum, een bolvormige grote hoop van dicht opeengepakte sterren, van waaruit de spiraalarmen ontspringen. De vraag was lange tijd hoe de sterren in die centrale verdikking zijn ontstaan, in één keer of in meerdere golven van stervorming? Recent onderzoek laat nu zien dat die sterren tijdens één grote ‘geboortegolf’ zijn gevormd, die meer dan 10 miljard jaar geleden heeft plaatsgevonden. Om tot die conclusie te komen hebben sterrenkundigemn miljoenen sterren bekeken in een gebied aan de hemel dat zo’n 200 vierkante graad groot is, pakweg de omvang van 1.000 Volle Manen aan de hemel. Het gaat om de binnenste 1.000 lichtjaar van de Melkweg, waarvan nu blijkt dat de meeste sterren daarvan ontstaan zijn door invallend gas meer dan 10 miljard jaar geleden (de Melkweg is naar schatting 10-12 miljard jaar oud). Dat gas kan primordiaal gas van de oerknal zijn geweest, maar het kan ook zijn dat het nog jonge Melkwegstelsel in botsing kwam met een ander stelsel en zo aan het gas kwam.

Foto waarop te siren is waar de centrale verdikking in de `merlkweg zich bevindt. CREDITS:
Milky Way photo: Akira Fujii; Inset photo: CTIO/NOIRLab/NSF/AURA/STScI, W. Clarkson (UM-Dearborn), C. Johnson (STScI), and M. Rich (UCLA).

De sterrenkundigen, die onder leiding stonden van Christian Johnson (Space Telescope Science Institute in Baltimore, Maryland) keken naar de chemische samenstelling van de sterren in de centrale verdikking. De oudste generatie van sterren bevat weinig metalen (elementen zwaarder dan helium), pas latere generaties sterren bevatten geleidelijk aan meer metalen, omdat in die sterren de resten zitten van sterrenwinden en supernovae van vorige generaties. In het onderzoek, dat gedaan werd met de Blanco DECam Bulge Survey van de vier meter telescoop van het Cerro-Tololo Inter-American Observatorium in Chili, keek men naar de helderheid in ultraviolet licht van 70.000 sterren en daarmee kon men goed het metaalgehalte van de sterren bepalen, die allemaal binnen de centrale verdikking liggen, maximaal 1000 lichtjaar van het centrum (waar Sagittarius A*) zich bevindt. Uit het onderzoek komt naar voren dat de sterren ruwweg evenveel metalen bevatten. Dat geeft aan dat ze rond dezelfde tijd zijn ontstaan, in één grote geboortegolf van stervorming.

Vakartikelen:

Bron: Hubble.

Share

Speak Your Mind

*