Jaarringen van bomen kunnen ons meer vertellen over de impact van supernovae op de aarde

Onderzoek door geoloog Robert Brakenridge (Universiteit van Colorado Boulder) laat zien dat we meer te weten kunnen komen over de impact die supernovae in de Melkweg hebben op de aarde door te kijken naar jaarringen van (fossiele) bomen. In onze eigen Melkweg hebben we al eeuwen geen supernova gezien, maar de supernovae in andere sterrenstelsels maken duidelijk dat er zeer veel energierijke straling bij vrijkomt en dat straling van invloed zou kunnen zijn op het leven en klimaat op aarde, als ze dichtbij zouden plaatsvinden. Dat zou bijvoorbeeld kunnen gebeuren als de straling van zo’n nabije supernova de ozonlaag van de aarde vernietigt. Brakenridge heeft de jaarringen van bomen bestudeert en hij concludeert daaruit dat maar liefst vier nabije supernovae afgelopen 40.000 jaar invloed kunnen hebben gehad op het klimaat op aarde. Hij heeft daarbij gekeken naar het isotoop koolstof-14, dat ook wel radiokoolstof wordt genoemd. Het komt niet veel voor op aarde en het is hier ook niet onstaan. Het is hier gekomen met kosmische straling en de aarde wordt er constant mee bestookt in geringe hoeveelheden. Soms zijn er echter pieken in de hoeveelheid C-14 en dat zijn de momenten dat er ergens in ‘de buurt’ een supernova explodeert. Zo’n piek is dan terug te zien in de jaarringen van (fossiele) bomen.

Probleem voor Brakenridge is dat de datering van die jaaringen wel nauwkeurig kan zijn, maar dat de ouderdom van restanten van supernovae in de buurt van de zon, die wellicht verantwoordelijk zijn voor die C-14 pieken, minder goed te bepalen is. Zo is er bijvoorbeeld het restant van de Vela supernova, in het zuidelijke sterrenbeeld Zeilen (Vela), dat 815 lichtjaar ^[1]Mmmmm, Betelgeuze staat met 642,5 lichtjaar minder ver van ons vandaan dan wat nu de Vela-pulsar is. Wat dat betreft niet te hopen dat die snel explodeert als supernova. van ons vandaan staat. Die supernova vond ongeveer 13.000 jaar geleden plaats en in de jaarringen kon Brakenridge een snelle stijging van 3% zien in de hoeveelheid radiokoolstof. Bingo zou je zeggen, maar de datering van de Vela supernova heeft een foutmarge van 1500 jaar, dus zeker van deze match is Brakenridge niet. En toch denkt hij dat verder onderzoek duidelijk zal maken dat er wel degelijk een verband is tussen nabije supernovae en de jaarringen van bomen. Hier z’n vakartikel, verschenen in International Journal of Astrobiology. Bron: Phys.org.