Jupiter en Saturnus zullen op de avond van de 21ste december a.s. als een ogenschijnlijke ‘dubbelplaneet’ aan de nachtelijke hemel van de aarde verschijnen. Astronomen moeten wel zo een 800 jaar teruggaan voor een dergelijke zeldzame situatie. Met het blote oog zullen de twee gasreuzen a.h.w. lijken samen te smelten, het astronomisch fenomeen ‘conjunctie’ (samenvoeging) doet zich voor. De aanstaande conjunctie van Jupiter en Saturnus is zeer uitzonderlijk, ze staan de 21ste december op 0,1 graden van elkaar, wat heel nabij is en verder zal de conjunctie ook goed te zien zijn. Op 16 juli 1623 stonden de planeten ook heel dicht bij elkaar, maar toen was de grote conjunctie minder goed waarneembaar. Een dergelijk uitzonderlijke situatie tussen de twee gasreuzen deed zich nog verder in het verleden voor. Astronoom Patrick Hartigan, Rice University (Texas, VS) stelt: “Hoewel uitlijningen tussen deze twee planeten al tamelijk zeldzaam zijn, zo eens in de 20 jaar, is deze conjunctie uitzonderlijk vanwege hoe dicht de planeten bij elkaar zullen lijken te staan. Je zou helemaal terug moeten gaan tot net voor zonsopgang op 4 maart 1226, om een betere uitlijning te zien tussen deze objecten die zichtbaar zijn aan de nachtelijke hemel.”
Jupiter, Saturnus, artistieke impressie Credits; NASA/ Goddard Space Flight Center
Toekomstige conjuncties, waarnemen
Martijn Peters, HLN, stelt: “Het gaat dit jaar zeker over een ‘once in a lifetime’-event, al krijgen jongere lezers wel opnieuw een kans in 2080, wanneer de conjunctie nog beter waarneembaar zal zijn omdat ze dan hoger plaatsvindt. Na 2080 is het alweer enkele generaties wachten tot 2417 voor een grote conjunctie waarbij Jupiter en Saturnus zich zo dicht bij elkaar bevinden. Peters merkt op over het waarnemen, ik citeer: “Het beste moment is het eerste uur na zonsondergang. In Brussel gaat de zon die dag onder om 16.39 uur. We moeten wel hopen op een heldere hemel en de conjunctie vindt ook redelijk laag plaats, dus dicht boven de horizon. Dat betekent dat we een open plek moeten uitkiezen, zonder hoge gebouwen die het zicht belemmeren. Onze blik moet zich naar het zuidwesten richten. 21 december is het hoogtepunt van de conjunctie, maar ze is waarneembaar tussen 17 en 25 december. De afstand tussen Jupiter en Saturnus vanuit ons perspectief varieert dan van nog geen volle maan (een halve graad) tot amper een vijfde van de diameter van de maan (0,1 graad) op 21 december.” Credits; HLN.be / EarthSky / ScienceAlert
