Volg woensdag 2 december 17.00 uur de presentatie van Claudio Maccone over FOCAL

Om details op ver verwijderde exoplaneten zeer minitieus in beeld te krijgen zou je een telescoop kunnen bouwen die de zon als lens gebruikt! Jawel, het staat er echt: de zon als lens. Zoals we bij zwaartekrachtslenzen zien kunnen objecten met massa de hun omringende ruimte krommen en dat zorgt er vervolgens voor dat licht van erachter liggende objecten afbuigt. Niet alleen sterrenstelsels en clusters van sterrenstelsels werken als zwaartekrachtslens, ook onze eigen zon werkt als zo’n lens, zelfs de aarde kan als lens werken. In 1919 nam Arthur Eddington al waar dat de zon de ruimte in haar nabijheid kromt, hetgeen Eddington tijdens een zonsverduistering door sterren in de buurt van de zon kon zien en waarmee hij de Relativiteitstheorie van Einstein kon bewijzen.

Het was Einstein zelf die al in 1936 berekende dat de zon als een zwaartekrachtslens kan werken en dat diens brandpuntsafstand begint op een afstand van 542 Astronomische Eenheden, 542 keer de afstand aarde-zon (149 miljoen km), dat is 0,0085 lichtjaar van ons vandaan. Als je dáár op die afstand van de zon, 18 keer verder weg dan Neptunus van de zon staat, een ruimtevaartuig zou hebben, en die zou naar de zon kijken precies op het moment dat daar recht achter een exoplaneet zoals Proxima b staat, dan zou die planeet in detail te zien zijn. Een 1 meter telescoop op die plek, zou foto’s kunnen maken van planeten tot een afstand van 30 parsec, bijna 100 lichtjaar, en details op het oppervlak van de planeet tot 10 km (!) of zelfs beter zouden dan mogelijk zijn! De ESA heeft het plan geopperd om zo’n telescoop de ruimte in te sturen, de zogeheten FOCAL missie (zie afbeelding bovenaan). Die zou op een afstand van minstens 550 AE van de zon komen te opereren, waarbij ‘ie volgens berekeningen van Maccone bij een golflengte van 203 GHz versterking van het signaal kan waarnemen van maar liefst 1,3 x 10^15, hetgeen die details op de planeet zichtbaar moet maken.