Caltech/Chuck Carter; NRAO/AUI/NS
Astronomen hebben het enorm sterke magnetische veld in kaart gebracht van een zogenaamde zwerfplaneet – een planeet die eenzaam zonder moederster door het heelal beweegt. Het magnetische veld in kwestie is maar liefst 4 miljoen keer sterker dan de aardse variant. Uit de waarnemingen blijkt ook dat de zwerfplaneet enorm heldere aurora’s moet hebben – vergelijkbaar met het noorderlicht op aarde, maar dan veel krachtiger.
De planeet in kwestie gaat door het leven als SIMP J01365663+0933473 (SIMP voor vrienden) en staat op een afstand van ongeveer 20 lichtjaar vanaf de aarde. Aanvankelijk dacht men dat het om een bruine dwerg zou gaan, een mislukte ster met onvoldoende massa voor waterstoffusie. De massa van het object blijkt echter 12,7 keer die van Jupiter te bedragen en hiermee is het object officieel een planeet (de scheidingslijn tussen de twee soorten objecten bedraagt 13 Jupitermassa’s).
De waarnemingen in kwestie zijn de eerste radio-observaties die verricht zijn bij een planeet buiten het zonnestelsel en het is ook de eerste keer dat wetenschappers het magnetische veld van zo’n object in kaart gebracht hebben. Overigens is SIMP ondanks het feit dat deze niet om een ster draait behoorlijk heet – zo’n 825 graden Celsius aan de wolkentoppen. Deze warmte is overgebleven van het ontstaan van de verre wereld, in kosmische termen niet superlang geleden – naar schatting is de zwerfplaneet zo’n 200 miljoen jaar oud.
Het magnetische veld van SIMP is onverwacht krachtig – zelfs het enorm sterke magnetisme van Jupiter, dat 20.000 keer sterker is dan op aarde, verbleekt hierbij. Het feit dat men ook aanwijzingen heeft gevonden voor aurora’s bij SIMP betekent nog iets bijzonders. Op aarde worden de aurora’s veroorzaakt doordat elektrisch geladen deeltjes van de zon worden ingevangen door het magnetische veld en aan de polen in botsing komen met luchtdeeltjes.
Op Jupiter zijn de aurora’s veel krachtiger en dat komt doordat deze vooral worden veroorzaakt door deeltjes die worden uitgestoten door zijn vulkanische maan Io. Waarschijnlijk is bij SIMP iets soortgelijks aan de hand en dat betekent dat deze net-niet bruine dwerg een maan moet hebben!
Samengevat is SIMP een enorme exoplaneet zonder ster en mét een maan, die getooid door prachtige aurora’s door de Melkweg zwerft. Maar wat betekent deze ontdekking? Wel, het levert nieuwe inzichten in de achterliggende machanismes van magnetische dynamo’s die werkzaam zijn voorbij het zonnestelsel. Bovendien betekent het feit dat we radiosignalen kunnen opvangen van deze wereld dat we een nieuwe manier hebben om exoplaneten te detecteren, inclusief de schimmige zwerfplaneten die zonder moederster bewegen.
P.S. ik wil persoonlijk even van de gelegenheid gebruik maken om alle bezoekers en mede-auteurs een prettig uiteinde te wensen van het jaar 2020, en laten we hopen op een meer voorspoedig verloop van 2021 😉
Edit: nadat ik het hele stukje had getypt blijkt het om een nieuwsbericht te gaan uit 2018. Oeps! Vind het nu zonde van de tijd om ‘m niét te plaatsen 😛
