ASASSN-14ko blijkt geen supernova te zijn, maar een (tijdelijk) periodiek TDE-zwart gat

Screenshot uit de animatie van ASASSN-14ko. Credit: Carnegie Institution for Science

Op 14 november 2014 werd met de All-Sky Automated Survey for Supernovae (ASAS-SN) een uitbarsting van licht ontdekt in het sterrenstelsel ESO 253-G003, dat 570 miljoen lichtjaar van ons vandaan staat in de richting van het zuidelijke sterrenbeeld Schilder (Pictor). In eerste instantie werd gedacht dat ASASSN-14ko een supernova was, een exploderende ster. Maar vervolgonderzoek door een team van sterrenkundigen onder leiding van Anna Payne (Universiteit van Hawaï) laat zien dat het niet gaat om een supernova, maar om een superzwaar zwart gat dat periodieke TDE’s laat zien – tidal disruption events. ASASSN-14ko blijkt een soort kosmische Old Faithful te zijn, da’s de beroemde geiser in het Yellowstone park, die met regelmaat water uitspuwt. ASASSN-14ko ‘spuwt’ ook regelmatig, want iedere 114 dagen maakt ‘ie een uitbarsting van straling mee, zo blijkt uit vervolgonderzoek, dat deze week gepresenteerd is op de 237e bijeenkomst van de American Astronomical Society, die dit jaar online wordt gehouden. Op basis van de waarnemingen kon men voorspellingen doen van nieuwe uitbarstingen en die werden in 2020 inderdaad waargenomen, de eerste op 17 mei, de tweede op 7 september en de derde op 26 december. Men denkt dat de oorzaak van de uitbarstingen een ‘gedeeltelijke tidal disruption event’ van het superzware zwarte gat in het centrum van ESO 253-G003 is.

Normaal wordt bij een TDE een ster die te dicht bij een zwart gat komt in één keer verorberd, maar in dit geval heeft het slachtoffer een elliptische baan om het zwarte gat en alleen tijdens het zogeheten peribothron, het moment in z’n baan dat ‘ie het dichtst bij het zwarte gat komt, vind er overdracht van materie plaats en vindt er een uitbarsting plaats. Naar schatting gaat er bij iedere TDE van ASASSN-14ko drie keer de massa van Jupiter van de ster naar het zwarte gat. Hoe lang dat nog gaat duren is niet bekend, want de massa van de ster die bij beetjes verpulverd wordt is niet bekend. Hier is het vakartikel over het onderzoek, te verschijnen in the Astrophysical Journal. Bron: Carnegie.

Gerelateerde Astroblogs:

Bron van het helderste licht als superzware zwarte gaten een TDE meemaken is onthuld Sterrenkundigen zien ‘Scary Barbie’, een superzwaar zwart gat die een zware ster opeet Sterrenkundigen zien een ver verwijderd zwart gat plotseling ‘aan’ gaan