28 maart 2024

Twee recent verschenen catalogi moeten meer inzicht geven in donkere energie

Credit: DESI Legacy Imaging Surveys

Deze week zijn er twee enorme catalogi van sterrenstelsels gepoubliceerd, die de sterrenkundigen meer inzicht moeten geven in de donkere energie, de mysterieuze energie die er voor zorgt dat het heelal versneld uitdijt. Beide catalogi werden gepresenteerd op de 237e bijeenkomst van de American Astronomical Society (AAS), die deze week online werd gehouden. Hier meer info over de twee catalogi:

  • Ten eerste heeft een team van sterrenkundigen in het kader van de zogeheten DESI Legacy Imaging Surveys een tweedimensionale kaart samengesteld van maar liefst twee miljard objecten in het heelal, waarvan meer dan de helft sterrenstelsels. Anno 2021 klinkt een 2D-kaart als zeer ouderwets, maar de bedoeling is dat op basis van deze catalogus met DESI, het Dark Energy Spectroscopic Instrument, komende zes jaar een driedimensionale kaart van het heelal wordt gemaakt, eentje die van sterrenstelsels en quasars inzicht geeft in hun eigenschappen en afstand en die daarmee inzicht gaat geven in de donkere energie. Om tot de 2D-catalogus en -kaart te komen heeft men drie telescopen op twee continenten gedurende 1405 nachten laten turen naar de hemel om opnames te maken van de sterrenstelsels. Ook is gebruik gemaakt van gegevens van NASA’s Wide-field Infrared Survey Explorer (WISE) satelliet. Hier is de enorme catalogus in te zien, waar de afbeelding hierboven een screenshot van is. Hieronder een video over de totstandkoming van de catalogus.

    Overigens heeft men in het kader van dezelfde DESI Legacy Imaging Surveys het aantal zwaartekrachtlenzen dat bekend is weten te verdubbelen tot maar liefst 1200. Die lenzen willen ze o.a. gaan gebruiken om te komen tot een betere bepaling van de waarde van de Hubble constante, waarmee de expansiesnelheid van het heelal wordt uitgedrukt.

  • Ten tweede is in het kader van de Dark Energy Survey (DES) deze week DataRelease 2 (DR2) verschenen, een catalogus van meer dan 700 miljoen astronomische objecten. Voor de totstandkoming van deze catalogus is gebruik gemaakt van de Dark Energy Camera (DECam), die verbonden is aan de Víctor M. Blanco 4-meter Telescoop van het Cerro Tololo Inter-American Observatory (CTIO) in Chili. DR2 is het resultaat van zes jaar waarnemingen aan sterren en sterrenstelsels. Tot die sterren behoren de zogeheten RR Lyrae sterren, veranderlijke sterren in de halo van ons Melkwegstelsel. Die sterren bevestigen dat er om de zichtbare schijf van de Melkweg een onzichtbare halo van donkere materie is. Op basis van analyse van de gegevens in de openbare DR2 wil men sterrenkundigen de gelegenheid geven om meer inzicht te krijgen in donkere energie.

    Eén van de sterrenstelsels waargenomen met DES. Credit: DES/CTIO/NOIRLab/NSF/DOE/AURA

Bron: Phys.org + Eurekalert + Noirlab.

Share

Speak Your Mind

*