13 december 2024

TESS ontdekt uniek zesvoudig stersysteem met drie paar eclipserende dubbelsterren

Credit: NASA’s Goddard Space Flight Center

Met NASA’s Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS) zijn al aardig wat ontdekkingen van exoplaneten gedaan. Maar deze ontdekking van TESS is uniek: een zesvoudig stersysteem met drie paar eclipserende dubbelsterren, een sextet van om elkaar draaiende sterren, een ‘triple-binary sextuple star system‘ zoals ze ’t in de VS noemen. Zesvoudige stersystemen zijn op zich niet uniek, want daar zijn er al 17 van bekend, de meest bekende is het Alcor-Mizar systeem in het sterrenbeeld Grote Beer. Ook Castor, de één na helderste ster in Tweelingen, maakt deel uit van een zesvoudig systeem. Wat TYC 7037-89-1 (ook wel TIC 168789840 genoemd), zoals het systeem heet, wel uniek maakt is dat alle sterren eclipserend zijn. Het zesvoudige systeem bestaat uit drie paar dubelsterren en gezien vanaf de aarde draaien alle sterren voor elkaar langs, maken ze transities waardoor hun lichtsterkte periodiek varieert. TYC 7037-89-1 ligt op 1900 lichtjaar afstand in de richting van het sterrenbeeld Eridanus. De drie afzonderlijke dubbelsterren van TYC 7037-89-1 worden A, B en C genoemd. De twee sterren van het A-systeem draaien in 1,3 dagen om elkaars gemeenschappelijke zwaartepunt, de B-sterren doen dat in 8,2 dagen en de C-sterren in 1,6 dag. De A en C systemen draaien in 4 jaar om elkaars gemeenschappelijke zwaartepunt en deze twee systemen draaien iedere 2000 jaar om het gemeenschappelijke zwaartepunt met systeem B.

…Iedere 2000 jaar om elkaars gemeenschappelijke zwaartepunt. Paul Gilster (Centauri Dreams) wijst er op dat in Isaac Asimov’s SF-verhaal “Nightfall”, dat verscheen in de september 1941 uitgave van het tijdschrift Astounding Science Fiction, de planeet Lagash voorkomt in een zesvoudig stersysteem. De planeet wordt altijd door één van de zes sterren verlicht, nou ja totdat ze er achter komen dat dat niet altijd het geval is, hetgeen eens per… 2000 jaar voorkomt. De grootste van de dubbelsterren van TYC 7037-89-1 – terug weer naar de realiteit – zijn iets groter en zwaarder dan de zon en net zo heet, de kleinere sterren zijn ongeveer half zo groot als de zon en een derde zo heet. Hier het vakartikel over het unieke zesvoudige systeem, te verschijnen in The Astronomical Journal. Bron: NASA + Centauri Dreams.

Share

Speak Your Mind

*