Impressie van een zwart gat met accretieschijf en straalstroom. Credit: NASA/JPL-Caltech.
Decennia was de gedachte bij sterrenkundigen dat zwarte gaten geen haar hebben, zoals dat in navolging van John Wheeler werd gezegd. In wezen zijn zwarte gaten zeer eenvoudige objecten: voor een oplossing van Einsteins veldvergelijking uit de Algemene Relativiteitstheorie voor zwarte gaten heb je maar drie dingen nodig, z’n massa, spin en lading. Meer eigenschappen heeft een zwart gat niet. Zwarte gaten met dezelfde massa, spin en lading zijn exact identiek, aldus het no-hair-theorema, zoals het wordt genoemd. Maar nu blijkt dat een aparte klasse van zwarte gaten toch haar heeft, dat wil zeggen dat ze naast massa, spin en lading nog een vierde eigenschap hebben. Het gaat om ‘extreme zwarte gaten’, dat zijn zwarte gaten die verzadigd zijn met de maximale spin en lading die theoretisch mogelijk is. Die blijken ‘gravitationeel haar’ te hebben, zoals Lior Burko (Theiss Research) en z’n collega’s het noemen. Het is een eigenschap die samenhangt met de kromming van de ruimtetijd net buiten de waarnemingshorizon van het extreme zwarte gat, een eigenschap die door een waarnemer verder weg meetbaar is. Omdat gravitationeel haar terug te leiden is naar de wijze waarop het zwarte gat ontstaan is en niet naar de eigenschappen massa, spin en lading, wordt de uniekheid van het zwarte gat geschonden en daarmee het no-hair theorema. Men zegt dat extreme zwarte gaten daarom toch haar hebben, dat te meten is. Het lijkt erop dat gravitationeel haar in theorie meetbaar is met zwaartekrachtdetectoren als LIGO en Virgo en in de toekomst LISA. Hier is het vakartikel over het onderzoek aan zwarte gaten met kambaar haar, verschenen in Physical Review. Bron: Eurekalert.
