19 maart 2024

De precieze lokatie waar energierijke deeltjes van de zon vandaan komen is bekend

Coronale lussen gefotografeerd door TRACE. Credit: NASA

Dat de zon bij grote uitbarstingen grote hoeveelheden energierijke deeltjes de ruimte in kan spugen, die na enkele dagen of soms zelfs uren de aarde kunnen bereiken en schade aanrichten is bekend. Niet bekend was wat nou de precieze lokatie is waar die deeltjes vandaan komen, waar hun bron gelegen is. Onderzoek door David Brooks (George Mason University in Virginia (VS)) en Stephanie Yardley (University College London (VK)) laat nu wel die lokatie zien. Het tweetal dook in de gegevens die verzameld zijn met de WIND satelliet van de NASA, die ergens op een punt tussen de aarde en de zon de zon waarneemt. In januari 2014 was er een erg actieve regio op de zon, AR 11944 genaamd, die door WIND werd waargenomen. Op aarde was AR 11944 zichtbaar als een grote zonnevlek.

De zonnevlekkengroep van AR 11944. Credit: meteomauritius.

Die gegevens zijn door Brooks en Yardley vergeleken met de gegevens die met de EUV Imaging Spectrometer aan boord van de Japanse Hinode satelliet van dezelfde storm van AR 11944 zijn gemaakt en daaruit konden ze een goed beeld krijgen van waar de deeltjes exact vandaan kwamen. Dat blijkt het grensgebied te zijn tussen de corona en de chromosfeer van de zon, nee nog preciezer: ze komen vanuit de ‘voetpunten’ van de zogeheten coronale lussen – enorme lussen van magnetische velden, die zich tot ver in de loeihete corona van de zon uitstrekken (zie de afbeelding hieronder voor de opbouw van de atmosfeer van de zon, de afbeelding bovenaan laat enkele van die coronale lussen zien).

Credit: ESA

Hoe ze dat weten? Brooks en Yardley zagen dat de chemische samenstelling van de door WIND waargenomen energierijke deeltjes van de zon ook dezelfde verhouding van zwavel en silicium hadden als van het plasma dat zich bevindt op de grens van chromosfeer en corona. Het magnetisch veld in die voetpunten is erg sterk – naar schatting tussen 245 en 550 Gauss – en dat is sterk genoeg om het plasma daar vast te houden. Pas als er grote zonnevlammen of coronal mass ejections (CME’s) vanaf het zonsoppervlak zijn kan het plasma bij de voetpunten ontsnappen en de ruimte in schieten. Hier het vakartikel over het onderzoek aan de exacte lokatie waar de energierijke deeltjes van de zon vandaan komen, verschenen in Science Advances. Bron: Eurekalert.

Share

Comments

  1. Gauss is een ouderwetse eenheid, en niet meer toegestaan.

  2. Hier zonneactiviteit met on-line CME tracking https://www.solarham.net/
    en deze https://spaceweather.com/

Speak Your Mind

*