29 maart 2024

Voor het eerst is een bewegend superzwaar zwart gat ontdekt

Het sterrenstelsel J0437+2456. Credit: Sloan Digital Sky Survey (SDSS)

In alle sterrenstelsels bevindt zich in de kern een superzwaar zwart gat en hét kenmerk van al die zwarte gaten is dat ze stilstaan ten opzichte van het omgevende sterrenstelsel (even afgezien van de eigen rotatie van het zwarte gat). Het hele sterrenstelsel draait om het zwarte gat, zoals ons Melkwegstelsel draait om het superzware zwarte gat Sagittarius A*. Maar nu is er wellicht een exemplaar ontdekt dat wél beweegt! Sterrenkundigen van het Center for Astrophysics | Harvard & Smithsonian hebben tien sterrenstelsels bestudeerd, waarvan de centrale superzware zwarte gaten water in hun omringende accretieschijf hebben. Dat water kan radiostraling uitzenden, als het werkt als een zogeheten maser. Dat licht van die tien stelsels is onderzocht met de techniek der very long baseline interferometry (VLBI) en dat leverde de sterrenkundigen zeer nauwkeurig de snelheid op van het zwarte gat ten opzichte van de rest van het sterrenstelsel. Bij negen stelsels bleek het zwarte gat in rust te zijn ten opzichte van het sterrenstelsel. Alleen bij J0437+2456 niet, een sterrenstelsel op 230 miljoen lichtjaar afstand. Het zwarte gat in J0437+2456 is zo’n drie miljoen zonsmassa zwaar en de metingen met VLBI en daarna bevestigd met Arecibo en de Gemini Observatoria laten zien dat het zwarte gat met een snelheid van 177.000 km/u door het sterrenstelsel beweegt. Men heeft twee mogelijke verklaringen voor dit bewegende superzware zwarte gat: het kan zijn dat er sprake is van het resultaat van een botsing van twee superzware zwarte gaten, waarbij het nieuw ontstane zwarte gat door een proces dat ‘recoil’ heet een bepaalde richting uit is geslingerd en is gaan dwalen door het stelsel heen. Het zou ook kunnen is dat het zwarte gat in J0437+2456 niet in z’n eentje is, maar dat er in de buurt nog een ander superzwaar zwart gat is, dat nu nog niet te zien is, omdat z’n accretieschijf niet als maser werkt. Hier het vakartikel over de ontdekking van het bewegende superzware zwarte gat, verschenen in the Astrophysical Journal. Bron: CfA.

Share

Speak Your Mind

*