Site pictogram Astroblogs

Tussenmaat zwart gat ontdekt door de zwaartekrachtlens van een gammaflits

Impressie van het zwarte gat dat fungeert als lensstelsel van een gammaflits in het vroege heelal. Credit: Carl Knox, OzGrav.

Zwarte gaten zijn er in diverse groottes, variërend van (vooralsnog hypothetische) mini-zwarte gaten uit de oerknal via stellaire zwarte gaten tot en met de superzware zwarte gaten in de kernen van sterrenstelsels. Tussen de stellaire zwarte gaten (van ca. 5 tot enkele tientallen keren de massa van de zon) en de superzware zwarte gaten (van miljoenen tot miljarden keren de massa van de zon) zit een tussenmaat zwart gat, de zogeheten intermediate black holes (IMBH’s, duizenden keren zo zwaar als de zon). Er zijn al meerdere van die tussenmaatjes ontdekt, maar het blijft toch altijd nog een lastig te vinden categorie. Maar nu is er eentje ontdekt op een bijzondere manier: het zwarte gat fungeerde als zwaartekrachtlens voor een gammaflits (GRB 950830), die zich in het vroege heelal voordeed en die slechts een halve seconde duurde en een enorme stoot gammastraling de ruimte in stuurde. Het waren twee botsende en samensmeltende sterren die de gammaflits veroorzaakten. Die gammaflits op zich was niet zo bijzonder, maar wel wat er met de gammastraling gebeurde die naar de aarde toekwam: de passeerde onderweg het zwarte gat, dat zich bevindt in een sterrenstelsel precies tussen GRB 950830 en de aarde gelegen. Door de zwaartekrachtwerking van het zwarte gat werd de gammastraling naar twee kanten uit verbogen (zie afbeelding bovenaan) en dat zorgde er voor dat er niet één gammaflits te zien was, maar twee. Onderzoek door James Paynter (University of Melbourne) en z’n team laat nu zien dat het zwarte gat in kwestie een massa moet hebben van 55.000 keer de massa van de zon (betrouwbaarheid 90%), een perfect voorbeeld van zo’n IMBH. Op basis van deze waarneming kon men ook een inschatting maken van de dichtheid van de tussenmaatjes zwarte gaten in het heelal: in de buurt van het Melkwegstelsel zouden er volgens de onderzoekers zo’n 46.000 moeten voorkomen. Hier het vakartikel over de ontdekking van deze tussenmaat zwarte gat, verschenen in Nature Astronomy. Bron: Universiteit van Melbourne.

FacebookTwitterMastodonTumblrShare
Mobiele versie afsluiten