De Krabnevel met in het midden daarvan de Krabpulsar. Credit: NASA, ESA, J. Hester, A. Loll (ASU)
Onderzoek met NASA’s Neutron star Interior Composition Explorer (NICER) een röntgentelescoop die aan het internationale ruimestation ISS is gekoppeld, heeft laten zien dat uitbarstingen van de Krabpulsar in röntgenstraling samenvallen met die van radiostraling. Het gaat bij die laatste vorm van straling om de zogeheten ‘giant radio pulses’, gigantische radiopulsen die mogelijk wel honderden keren zo krachtig zijn als eerst werd gedacht. Er zijn al meer dan 2800 pulsars bekend en allemaal zenden ze radiopulsen uit, die een bepaalde periode hebben afhankelijk van hun rotatiesnelheid. Maar enkele pulsars hebben sporadisch ook van de gigantisch sterke radiopulsen, die honderden tot duizenden keren zo krachtig zijn als de normale radiopulsen. Nu blijkt na onderzoek door een team sterrenkundigen onder leiding van Teruaki Enoto (RIKEN Cluster for Pioneering Research in Wako, Saitama, Japan) dat de Krabpulsar de enige is waarbij de gigantische radiopulsen samenvallen met een toegenomen hoeveelheid röntgenstraling. Die mix van radiostraling en röntgenstraling gedurende dertien minuten zie je in de animatie hieronder, zoals waargenomen door NICER en radiotelescopen in Japan.
Dubbelklikken voor de animatie. Credits: NASA’s Goddard Space Flight Center/Enoto et al. 2021
De Krabnevel (M1) en in zijn midden de Krabpulsar staan 6500 lichtjaar van de aarde, in het sterrenbeeld Stier. Ze zijn het resultaat van de supernova die in juli 1054 vanaf de aarde zichtbaar was (tijdelijk zelfs overdag). De pulsar (eigenlijk een neutronenster) draait dertig keer per seconde om z’n as. Uit de waarnemingen blijkt dat de hoeveelheid röntgenstraling met 4% toeneemt op het moment dat de gigantische radiopulsen plaatsvinden. Dit wijst erop dat de radiopulsen en röntgenstraling eenzelfde bron hebben. Men schat in dat de gigantische radiopulsen wel enkele tientallen tot honderden keren krachtiger zijn dan men eerst dacht. Verder onderzoek mioet duidelijk maken hoe dat mechanisme voor die verschillende soorten van straling precies werkt. Hieronder nog een grappige Manga-cartoon over de waarnemingen aan de Krabpulsar (de namen daarin verwijzen naar de 34-meter radioschotel van het Kashima Space Technology Center en de 64-meter schotel van het Usuda Deep Space Center in Japan).
Credit: NASA/JAXA.
Hieronder tenslotte nog een video over de waarnemingen aan de Krabpulsar.
Hier het vakartikel, dat vandaag verschenen is in Science. Bron: NASA.
