Credits: Optical: European Southern Observatory (ESO) Wide Field Imager; Submillimeter: Max Planck Institute for Radio Astronomy/ESO/Atacama Pathfinder Experiment (APEX)/A.Weiss et al.; X-ray and Infrared: NASA/Chandra/R. Kraft; JPL-Caltech/J. Keene; SOFIA/L. Proudfit
Centaurus A (NGC 2158) is het welbekende sterrenstelsel in het zuidelijke sterrenbeeld Centaurus, met een schijnbare helderheid van 6,6m al snel in aan kleine amateurkijker te zien. Het lensvormige sterrenstelsel is vermoedelijk het resultaat van een botsing tussen een spiraalstelsel en een elliptisch stelsel, welke zich 100 miljoen jaar geleden moet hebben voorgedaan. Door gebruik te maken van de infraroodstraling afkomstig van Centaurus A en waargenomen met NASA’s Stratospheric Observatory for Infrared Astronomy (SOFIA), een IR-telescoop aan boord van een Boeing vliegtuig, zijn sterrenkundigen erin geslaagd om het magnetische veld van het stelsel in kaart te brengen. Normaal gesproken zijn die magnetische veldlijnen niet zichtbaar met licht, maar met SOFIA waren Enrique Lopez-Rodriguez (Stanford Kavli Institute for Particle Astrophysics and Cosmology in Stanford, Californië) en z’n team toch in staat het magnetisch veld van Cen A, zoals het stelsel kortweg heet, in kaart te brengen. Voordeel van Cen A is dat ‘ie met z’n 13 miljoen lichtjaar afstand relatief erg dichtbij staat en daarom goed te bestuderen is. Uit het onderzoek komt naar voren dat het grootschalige magnetische veld van Cen A, waarvan de onderzoekers zo’n 1600 lichtjaar in beeld hebben gebracht, parallel loopt aan de stofbanden van het stelsel, de donkere banden die zo kenmerkend zijn voor Cen A (zie afbeelding bovenaan).
Foto van Centaurus A, maar dan zonder de magnetische veldlijnen. Credits: Optical: European Southern Observatory (ESO) Wide Field Imager; Submillimeter: Max Planck Institute for Radio Astronomy/ESO/Atacama Pathfinder Experiment (APEX)/A.Weiss et al; X-ray and Infrared: NASA/Chandra/R. Kraft; JPL-Caltech/J. Keene
Die stofbanden zijn vermoedelijk de restanten van het oorspronkelijke spiraalstelsel dat ooit botste met het elliptische stelsel. Men denkt dat door de botsing het kleinschaliger magnetisch veld van Cen A versterkt en verstoord werd en dat de veldlijnen verdraaid raakten. Dat werd nog versterkt onder invloed van het superzware zwarte gat in het centrum van Cen A. Met de in oktober te lanceren James Webb Space Telescope wil men het sterrenstelsel verder gaan bestuderen om meer over z’n oorsprong te weten te komen. Bron: NASA.
Wie legt mij uit hoe je met infrarood detectie magnetische veldlijnen kan visualiseren? Zit er ijzervijlsel op de lens? Ik heb een IR thermische camera, maar ik zie geen ruck.
Misschien het dopje van de kijker afhalen ?
Stof. Interstellair stof wordt uitgelijnd door het magnetisch veld. Zichtbaar licht dat door het stof geabsorbeerd wordt, raakt gepolariseerd en wordt als infrarood weer uitgestraald. De polarisatie hierin maakt het mogelijk om de magnetische veldlijnen vast te stellen.
tnx June, weer wat geleerd 🙂