Site pictogram Astroblogs

Waarom zijn alle ‘ongeschonden oer-planetoïden’ ongeveer 100 km groot?

Hoe turbulenties een rol spelen bij het ontstaan van planetoíden. Credit: MPIA/MPIA, Judith Neidel

Er zijn meer dan een miljoen planetoïden bekend, waarvan de meesten zich bevinden in de gordel tussen Mars en Jupiter. Het overgrote deel daarvan is in te delen in zogeheten families, planetoïden die terug te voeren zijn op één oorspronkelijke ouder-planetoïde, die lang geleden door een botsing gefragmenteerd is in vele kind-planetoïdes. Door onderzoek aan de scheikundige samenstelling van planetoïden zijn al die families en hun leden duidelijk te rangschikken. Maar toen een team van sterrenkundigen in 2017 onderzoek deed naar die verschillende families bleken er 17 planetoïden te zijn die tot geen enkele familie behoren. Die blijken nooit tot zo’n gezamenlijke voorouder te hebben gehoord en daarmee ook nooit een botsing te hebbben ondergaan.

impressie van 2004 EW95, een voorbeeld van zo’n oer-planetoïde. Credit: M. Kornmesser/ESO.

Het opmerkelijke is nu dat al die ongeschonden oer-planetoïden, zoals we ze mogen noemen, ongeveer 100 km in doorsnede zijn. En dat is best vreemd eigenlijk, want als je uit gaat van het model dat planetoïden en op grotere schaal ook planeten ontstaan door het samenvoegen van kleinere delen, dus opbouw van klein naar groot, dan zou je verwachten dat die oer-planetoïden ook verschillend in grootte zijn. Maar er is dus een ‘sweet-spot’ van circa 100 km. Onderzoekers onder leiding van Hubert Klahr zijn nu met een verklaring gekomen: turbulentie is hiervoor het toverwoord. Wij kennen turbulentie, bijvoorbeeld als het in de lucht voorkomt en vliegtuigen plotseling kunnen zakken, maar het kwam ook in de oerwolk van gas en stof voor waaruit ons zonnestelsel is ontstaan. Het blijkt dat als turbulenties optreden in zo’n oerwolk er een ideale, vaste omvang is van de planetoïden die zo ontstaan en dat is die 100 km, iets wat je bij de klassieke botsingen en samenvoegingen niet krijgt. Hier het vakartikel over het onderzoek aan de oer-planetoïden, verschenen in the Astrophysical Journal. Bron: Phys.org.

FacebookTwitterMastodonTumblrShare
Mobiele versie afsluiten