29 maart 2024

Hubble viert 31e verjaardag met foto van een ster op de rand van vernietiging

De Hubble ruimtetelescoop werd op 24 april 1990 gelanceerd, vandaag precies 31 jaar geleden – hiephiep hoera! Sindsdien heeft hij meer dan anderhalf miljoen waarnemingen gedaan aan zo’n 48.000 hemelobjecten, daarbij pakweg 181.000 keer om de aarde draaiend en een afstand van maar liefst 7,2 miljard km afleggend. Om zijn 31e verjaardag te vieren hebben ESA en NASA deze foto gepubliceerd die Hubble gemaakt heeft van AG Carinae, een ster die op de rand staat van vernietiging:

Foto van AG Carinae, gemaakt met Hubble. Het rode materiaal is gloeiend waterstofgas doorspekt met stikstofgas. De meest opvallende kenmerken, blauw gemarkeerd, zijn draadvormige structuren in de vorm van kikkervisjes en scheve bellen. Deze structuren zijn stofklonters die worden verlicht door het licht van de ster. De kikkervisje-vormige kenmerken, het meest zichtbaar aan de linker- en onderkant, zijn dichtere stofklonters die zijn gevormd door de sterrenwind van AG Carinae, die met een snelheid van 1 miljoen km/u tien keer zo snel gaat als de expanderende nevel. Credit: NASA, ESA and STScI

De ster is omgeven door een grote expanderende wolk van gas en stof, die vijf lichtjaar in diameter is, dat is groter dan de afstand tussen de zon en Proxima Centauri, de meest nabije ster. AG Carinae is een zogeheten Luminous Blue Variable (LBV), die 70 keer zo zwaar is als de zon en die maar een paar miljoen jaar oud is, piepjong in vergelijking met de zon, die vijf miljard jaar oud is en die twee keer zo oud zal worden. AG Carinae zal niet oud worden, hij is een ster van de categorie ‘fast and furious’, die nog zo’n 5 tot 6 miljoen jaar te gaan heeft. Hij staat op 20.000 lichtjaar afstand in het zuidelijke sterrenbeeld Carina. Dat uitstoten van die grote hoeveelheden gas en stof is typisch voor LBV’s. AG Carinae heeft vermoedelijk enkele duizenden jaren geleden bij grote uitbarstingen delen van z’n buitenlagen weggeblazen – bij elkaar zo’n tien zonsmassa- en die zien we prachtig op de met Hubble’s Wide Field Camera 3 via het UVIS kanaal gemaakte foto. Dat wegblazen van buitenlagen doen LBV’s voor zelfbehoud: door hun enorme omvang zijn ze in een voortdurende strijd gewikkeld tussen de stralingsdruk, die naar buiten gericht is, en de zwaartekracht, die naar binnen gericht is. Door dat gevecht is ‘ie voortdurend in een afwisselende expansie en krimp. Af en toe als de stralingsdruk het wint van de zwaartekracht dat spuit er weer een enorme hoeveelheid gas en stof te ruimte in.

Bron: Hubble.

Share

Speak Your Mind

*