19 maart 2024

Krachtigste zonnevlam in vier jaar tijd geregistreerd met radioblackout rond de Atlantische Oceaan

De grootste zonnevlam in vier jaar tijd heeft zich gemanifesteerd op drie juli j.l. De zonnevlam barstte los vanaf een zonnevlek genaamd AR2838 en is geclassificeerd als een X1-klasse vlam door het US Space Weather Prediction Center (SWPC). Dit betekent dat de zonnevlam het helderste en grootste type in zijn soort was – groot genoeg om een korte radiostoring op aarde te veroorzaken. Deze uitbarsting van röntgenstraling reisde zaterdagmiddag met de snelheid van het licht naar de aarde, botste, na zo een acht minuten, tegen de bovenlaag van de aardse atmosfeer en veroorzaakte een radioblackout boven de Atlantische Oceaan en de kustgebieden. De blackoutkaart hier laat zien waar radio-operators rond 15:30 UTC (17:30 NL’se tijd) de blackout hebben opgemerkt, zie bv hier in het Noorse Lofoten.  Zonnevlammen worden gecategoriseerd in A, B, C, M of X. A’s zijn de kleinste en de X-klasse vertegenwoordigen de grootste en helderste klasse van zonnevlammen.

Zonnevlek met vlam AR2838 Credits; NaSA/SDO

Op NASA’s Spaceweather stelde astronoom Tony Phillips dat de zonnevlam vrij plotseling opkwam: “Yesterday it did not even exist, highlighting the unpredictability of solar activity.” Een zonnevlam is een intense uitbarsting van straling is die voortkomt uit het vrijkomen van magnetische energie geassocieerd met zonnevlekken. Zonnevlekken zijn tijdelijk aanwezig donkere plekken op de zon, die ten opzichte van hun omgeving minder heet zijn, in afmeting variërend van enkele tot duizenden kilometers. De zon kent perioden met veel en weinig zonnevlekken, die elkaar afwisselen, de zogeheten zonnecycli. Gedurende de perioden met de meeste zonnevlekken spreken we van een zonnevlekkenmaximum en de perioden met geen of nauwelijks zonnevlekken staan bekend als zonnevlekkenminima. Zonnevlammen zijn de grootste explosieve gebeurtenissen in het zonnestelsel, ze kunnen enkele minuten tot enkele uren aanhouden. De zonnevlam van 3 juli was de eerste X-klasse vlam die de zon produceerde sinds zich in december 2019 een nieuwe zonnecyclus aanving. Tijdens de zonnecyclus ’24’ produceerde de zon 49 X-flares. En daarom verwachten wetenschappers nog tientallen X-flares als de zon tegen het jaar 2025 het zonnemaximum nadert. In het verleden hebben sterke zonnevlammen en coronale massa-ejecties (CME’s) wijdverbreide stroomstoringen en communicatiestoringen op aarde en de satellieten in de ruimte veroorzaakt. Zijn we voorbereid op komende zonnestormen? Lees hier meer over op Ethan Siegels recente blog over CME’s in ‘Ask Ethan’. Deze zonnevlek ‘AR2838’ verdween ook weer snel, op 3 juli bewoog de zonnevlek zich naar het noordwestelijke deel van de zon en zal zich de komende twee weken naar de andere kant van de ster verplaatsen. Bronnen: NASA/SDO, NOAA, Spaceweather PC, Forbes, Space.com.

Share

Speak Your Mind

*